Baladeh night از دریچه دوربین ذاکاریان

مشتری قمرهای اولیه خود را خورده است!

تحقیقات نشان می دهد چهار قمر گالیله ‏ای مشتری آخرین بازماندگان از حداقل پنج نسل از اقماری هستند که زمانی به دور مشتری در گردش بوده و این سیاره تعداد زیادی از اقمار خود را بلعیده است.

 

«روبین کانوپ»(Robin Canup)، از موسسه پژوهشی جنوب‏غرب در کلورادو می‏ گوید:" احتمالا مشتری سایر اقمار را که ممکن است تعداد آنها بیش از بیست عدد نیز بوده باشد، در روزهای ابتدایی شکل‏ گیری منظومه شمسی بلعیده‏ است".

چهار قمر گالیله‎ای مشتری نقش پررنگی در تاریخ علم ایفا کرده ‏اند. کشف آن‏ها توسط گالیله در 400 سال قبل، مدرک انکار ناپذیری بر این واقعیت بود که همه‏ اجرام آسمانی به دور زمین نمی‏ گردند. اما تا به امروز هیچ کس تصور نمی‏ کرد مشتری روزگاری قمرهای بسیار بیشتری داشته است.تا به امروز وجود 63 قمر برای مشتری به طور قطعی به اثبات رسیده است.

اقمار گالیله ای مشتری. به ترتیب از چپ: گانیمد، کالیستو، آیو، اروپا

بنا به گفته کانوپ، منجمان دیر زمانی است از رازهایی که راجع به نحوه شکل ‏گیری مشتری و قمرهایش در شبیه‏ سازی‏های رایانه ‏ای نمایان می‏ شود آگاهند. مدل‏ های کنونی نشان‏ می‏ دهند که جرم قرص مواد اطراف مشتری، که قمرهای مشتری را ایجاد کرده‏ است، چند ده درصد جرم این سیاره غول ‏پیکر بوده است. این در حالی است که تنها دو درصد این جرم برای به وجود آوردن قمرهای کنونی کفایت می ‏کند.

 

اکنون کانوپ و همکارش «ویلیام وارد»(William Ward)، معتقدند که پرده از این راز برداشته ‏اند. اگر باقی اقمار وقتی‏ شکل گرفته باشند که قرص اطراف مشتری هنوز وجود داشته است، این تفاوت جرم قابل توضیح خواهد بود. به اعتقاد کانوپ در این بین، برهم‏ کنش قمرها و مواد درون قرص یک فرآیند کلیدی به شما می رود. این برهم ‏کنش باعث حرکت مارپیچی قمرها به سمت مشتری و در نهایت بلعیده شدن توسط این غول گازی شده است.

این نظریه ناهمخوانی‏ های موجود در شبیه‏ سازی‏ های پیشین را نشان می ‏دهد. کانوپ می‏ گوید:"وقتی یک گروه از قمرها توسط مشتری بلعیده‏ می‏ شدند، به سرعت گروه دیگری از آن‏ها شروع به شکل‏ گیری می‏ کردند". او می‏ افزاید:"ممکن است پنج نسل مختلف از قمرها به وجود آمده باشند. قمرهای گالیله‏ ای فعلی زمانی شکل گرفته اند که تزریق مواد از منظومه شمسی به دیسک اطراف مشتری متوقف شد و به این ترتیب این قمرها از سرنوشت غم ‏انگیز همتایان پیشین خود نجات یافتند".

 

طبق نظریه کانوپ و وارد، جرم کلی هر نسل از اقمار یکسان بوده است. ولی تعداد قمرها ممکن است متفاوت بوده باشد. کانوپ می ‏گوید:"ما فکر می‏ کنیم فرآیند مشابهی برای زحل نیز رخ داده است که در آن‏جا نسل آخر قمرها یک قمر بزرگ دارد- تیتان".

منبع"پایگاه خبری ماهنامه نجوم

 

تشریحی از سیر تکاملی لباس فضانوردان

موفقیت در ماموریتهای متعدد و بی شماری که تاکنون توسط سازمان فضایی آمریکا شکل گرفته است متاثر از عوامل متفاوتی است که یکی از آنها در کنار حضور فضانورد در ماموریتها، وجود لباسهای فضایی مقاوم بوده است.

به گزارش خبرگزاری مهر، حضور انسانها در فضا به طور حتم نیازمند عاملی محافظت کننده در برابر محیط نامناسب فضا است زیرا انسان بدون وجود لباسهای مناسب توانایی مقاومت در برابر سرما و خلا مطلق فضای خارج از زمین را نخواهد داشت.

نشریه نیوساینتیست طی گزارشی جالب به بررسی سیر تکاملی 5 دهه اخیر این پوششهای حیاتی پرداخته است که در صورت عدم حضور آنها بسیاری از اطلاعاتی که اکنون در دسترس بشر قرار گرفته است، همچنان در اعماق کهکشانها پنهان باقی می ماندند.

اولین فضانوردی که به دور مدار زمین حرکت کرد، جان گلن نام دارد که طی ماموریت خود در سالهای 1958 تا 1963 اولین لباس فضانوردی ناسا را به تن کرد.

این لباس مطابق با ساختار لباسهای نیروی هوایی آمریکا به منظور مقاومت در فشار ارتفاع بالا طراحی شده و مناسب راهپیمایی های فضایی نبوده است.

 

به همین دلیل این لباس در مناطق مفصلی به یکدیگر فشرده شده و حجم لباس را کاهش می داده است. این فرایند به خودی خود باعث افزایش فشار در دیگر نواحی لباس خواهد شد و به همین دلیل فضانوردان توانایی خم کردن زانوها و یا بازوهای خود را نداشته اند. از این رو این نوع از لباس تنها به عنوان محافظی در برابر کاهش شدید فشار استفاده می شده است.

طراحی لباسهای فضایی طی ماموریت جمینی که اولین راهپیمایی فضایی بشر در 3 ژوئن 1965 طی آن صورت گرفت، یک گام به پیش رفت.

به منظور حفظ فضانوردان از فشار و حرارت پایین در فضا لباسهای جمینی به یک لایه اضافه و کیسه هایی بادکنک مانند مملو از گاز مجهز بود تا فشار در بدن افراد همزمان با انعطاف پذیری حفظ شود.

گاس گریشام و جان یانگ دو فضانورد اولین ماموریت جمینی به شمار می روند که در این تصویر لباسهای جمینی را به تن دارند. این لباس به سیستم تهویه هوای مجزایی متصل است که دمای بدن فضانوردان را خنک نگه می دارد.

آزمایش قدرت لباس فضایی جمینی در 3 مارچ 1965 و زمانی که فضانورد ادوارد وایت به مدت 23 دقیقه در فضا به راهپیمایی پرداخت، شکل گرفت.

 

وایت به منظور افزایش توانایی در راهپیمایی فضایی از یک سلاح گازی استفاده کرد. اکسیژن مورد نیاز فضانورد نیز از طریق کابلی از فضاپیمای جمینی 4 به لباس فضانورد منتقل می شده است.

به منظور افزایش انعطاف پذیری در لباسهای فضایی لباس فضایی آپولو در قسمتهای مفصلی مانند زانو، شانه ها و آرنج  از موادی لاستیکی تولید شد.

در این تصویر خلبان باب اسمیث مشاهده می شود که طرح اولیه لباس فضایی اپولو را در سال 1964 به تن کرده است. تسمه های تیره رنگ قسمتی از تجهیزان محافظتی در خلال راهپیمایی بر سطح ماه به شمار می روند.

هنگامی که برای اولین بار بشر در سال 1969 بر سطح ماه فرود آمد، لباس فضایی آپولو به کوله پشتی تجهیز شده بود که اکسیژن کافی را برای تنفس، تهویه و کنترل فشار لباس به مدت 7 ساعت و طی راهپیمایی بر سطح ماه تهیه می کرد.

در این تصویر فضانورد باز آلدرین دیده می شود که طی ماموریت آپولو 11 در حال جستجو و تحقیق بر سطح سیاره ماه به سر می برد.

با وجود اینکه این لباس عملکرد خوبی را طی 6 ماموریت بر سطح ماه از خود نشان داد غبارهای ماه که بر سطح لباس قرار می گرفتند به عنوان یک خطر جدی سلامت عملکرد آنها را با تهدید مواجه می ساختند. فضانوردان گزارش داده اند که غبارهای تیز و ساینده ناشی از خاک سطح ماه به این لباسها آسیب وارد آورده و به لایه های مختلف آن نفوذ می کنند.

 لباس آپولو باید از ساختاری بسیار سبک تشکیل می شد تا فضانوردان بتوانند در میان نیروی گرانشی ماه و با توجه به وزن 82 کیلوگرمی لباس به راحتی به حرکت بپردازند.

فضانوردان ناسا اکنون به منظور راهپیمایی های فضایی از دو تکه لباس فضایی استفاده می کنند که به اختصار EMU خوانده می شوند.

بر خلاف لباس آپولو که تنها متناسب با سایز فضانورد ساخته می شد، این لباسها به دلیل داشتن قسمتهای قابل تغییر می توانند مورد استفاده افراد مختلف با سایزهای متفاوت قرار گیرد.

این لباس فشاری برابر یک سوم فشار اتمسفر را داشته و به همین دلیل فضانوردان به منظور جداسازی نیتروژن موجود در خون و نسوج بدن خود را با قرار گیری در اتاقکی کم فشار قبل از آغاز راهپیمایی فضایی از بین ببرند. حرکت سریع در فشار پایین می تواند منجر به ایجاد حباب از گاز نیتروژن و انسداد جریان خون در بدن انسان شود که گاهی اوقات موقعیتهای خطرناکی را به وجود خواهد آورد.

این لباس وزنیبرابر 180 کیلوگرم داشته و می توان به مدت 8 ساعت از آن در محیط فضا استفاده کرد. همچنین عمر مفید این دسته از لباسها 30 سال خواهد بود.

لباسهای EMU تنها لباسهای مناسب برای راهپیمایی های فضایی نیستند. در این تصویر می توان فضانورد مایک فینکز را مشاهده کرد که لباس فضایی روسی اورلان را در حین انجام ماموریت در خارج از ایستگاه بین المللی فضایی به تن دارد.

بر خلاف لباسهای EMU ناسا که از قسمتهای جداشونده ای برخوردارند، لباس اورلان از محفظه ای در پشت لباس برخردار است که فضانورد از این محفظه لباس را به تن می کند.

این محفظه به فضانورد اجازه می دهد با سرعت بالا و بدون نیاز به کمک شخصی دیگر لباس را پوشیده و یا از تن بیرون آورند. وزن این لباس در حدود 110 کیلوگرم بوده و امکان 7 ساعت مداوم استفاده از آن در محیط فضا وجود دارد. در عین حال این لباس برای حداکثر 21 راهپیمایی فضایی طراحی شده است. 

لباس فضایی فیتان چینی ها در سپتامبر 2008 و در زمان خروج فضانوردان چینی از فضاپیمای شنژو 7 که از اولین ماموریت راهپیمایی فضایی کشور چین بازمی گشت، در معرض دید عموم قرار گرفت.

این لباس فضایی پس از تولید لباس اورلان روسی ها طراحی شده است که طی ماموریت چینی ها مورد استفاده فضانوردان چینی قرار گرفت.

دستکشها به طور حتم یکی از مهمترین بخشهای لباس فضایی و یکی از مهمترین تجهیزات محافظتی فضانوردان به شمار می رود. فضانوردان به منظور حرکت دادن انواع اهرم ها و کنترل انواع تجهیزات از دستهای خود استفاده می کنند و دستکشهایی با فشار کنترل شده حرکت انگشتهای دست را برای فضانوردان بسیار سخت می کند.

لباس فضایی آپولو به دو سری دستکش مجهز بوده است که یکی به عنوان لایه زیری و دیگری به عنوان لایه رویی مورد استفاده قرار می گرفته است. لایه زیرین به بالشتکهای فشار مجهز بوده و لایه رویی از کتان، پلی استر و شبکه های فلزی ساخته شده بود.

این لایه در راهپیمایی های فضایی به منظور محافظت در برابر ذرات کیهانی، حرارت و خراشها مورد استفاده فضانوردان قرار می گرفته است.

در ماه می سال 2007 مهندسی با نام پیتر هومر موفق به کسب جایزه ای 200 هزار دلاری به خاطر طراحی دستکش فضایی برای سازمان ناسا شد.

به گفته وی این دستکش بر خلاف دستکشهای رایج که به دلیل ساختار چین دار باعث فرم گرفتن انگشتان فضانوردان می شود، در مناطقی دارای تا خوردگی خواهد شد که انگشتان دست به صورت طبیعی توانایی خم شدن را دارند.

این خصوصیت توانایی حرکت دادن انگشتهای دست را درفضانوردان افزایش خواهد داد که در نتیجه توانایی عملیاتی فضانوردان و قدرت حمل تجهیزات مختلف توسط آنها افزایش خواهد یافت.

برای مدتها ناسا در تلاش مداوم برای ابداع نسل جدیدی از لباسهای فضایی بود تا در کنار انعطاف پذیری بیشتر توانایی عملیاتی آنها در فشارهای بالاتر نیز افزایش یابد.

لباس فضایی مارک 3 نسل اولیه این لباس است که از دهه 1980 تولید و تکامل آن آغاز شده امکان انجام اعمال متفاوتی از جمله زانو زدن را برای فضانوردان ایجاد خواهد کرد.

ناسا در تلاش برای بازگشت به ماه در سال 2015 از این نسل از لباسهای فضایی برای پوشش فضانوردان خود استفاده خواهد کرد. این لباس نسبت به راهپیمایی های طولانی در ماه مقاوم بوده و از انعطاف پذیری بسیار بالایی برخوردار است.

از گذشته لباسهای متناسب راهپیمایی های فضایی باید بر اساس فشار هوا به منظور حفظ فشار اطراف بدن فضانورد تولید می شده است اما در آینده ای نه چندان دور می توان از لباسهایی با ابعاد و حجمی کمتر استفاده کرد تا امکان حرکت آزادانه برای فضانورد وجود داشته باشد.

لباسهای Biosuit که توسط محققان موسسه ام آی تی طراحی و تولید شده است از لایه هایی مستحکم و مقاوم از مواد برای حفظ فشار بدن تولید شده است.

این لباس از قالب میله ای تشکیل شده است که تحت تاثیر حرکت اعضای بدن فضانورد انبساط پیدا نمی کنند. این خطوط غیر کشسان اسکلت بندی مستحکمی را به وجود می آورند که حرکات فضانورد را محدود نکرده و فرد می تواند به راحتی در این لباس حرکت کند. محققان اعلام کرده اند که تکمیل نهایی و استفاده از این لباس در فضا نیازمند چندین سال زمان خواهد بود.

در عین حال گروهی دیگر از متخصصان در حال تولید لباسهایی هوشمند فضایی هستند که روزی قادر به خود ترمیمی، تولید انرژی الکتریسیته و از بین بردن میکروبها خواهند بود.

منبع"خبرگزاری مهر

تردید در صحت نظریه‌ انفجار بزرگ

طبق نظریه‌ مه بانگ جهان حدود 13 الی 14 میلیارد سال پیش بر اثر یک انفجار بزرگ به وجود آمده است . یعنی هنگامی که یک توده‌ بسیار متراکم و به شدت داغ ساخته شده از ذرات بنیادی بر اثر یک نیروی غیر قابل تصور از هم پاشیده است . در این انفجار بزرگ اتم‌های هیدروژن ، نخستین اتم‌هایی بوده‌اند که به هستی پا نهاده‌اند . بنابه این نظریه کل جرم و انرژی فعلی هستی ، قبل از انفجار بزرگ در گوی بسیار کوچک و چگالی  جای داشته است .

 

اینک ما سعی خواهیم کرد تا یک انفجار واقعی  را برسی کنیم !

 

معرفی شاتل فضایی به زبان ساده

شاتل در لغت به اتوبوسهایی اطلاق می شود که در یک مسیر مشخص رفت و آمد می نمایند. آن ها اتوبوسهایی هستند که برای حمل انسان،محموله های فضایی و بردن ماهواره به فضا،توسط اداره هوانوردی و فضایی ملی ایالات متحده آمریکا(NASA ) در دهه هفتاد میلادی طراحی شده است.

شاتل فضایی بعنوان یک موشک قابل استفاده مجدد و فضاپیمای قابل بازیابی مطرح شد زیرا تا آن زمان در تکنولوژی پرتاپ با موشک،قسمت های مختلف از موشک جدا شده و به زمین سقوط نموده و یا اینکه در فضا سرگردان می ماندند برای مثال موشک ساترن 5 با جرمی حدود 2900 تن و ارتفاع 111 متر به فضا پرتاب شد ولی در بازگشت آنچه از این آسمان خراش پرنده باقی مانده بود توده ای 6 تنی بود که در اقیانوس آرام فرود آمد و راهی موزه شد.

شاتل ها به ترتیب ساخت اینتر پرایز،کلمبیا،چلنجر،دیسکاوری،آتلانتیس و ایندیور نامیده شدند. اینتر پرایز توانایی پرواز به فضا را نداشت و فقط ابزاری آزمایشی و آموزشی بود. دوازدهم آوریل 1981(اوایل دهه 1360)،یعنی بعد از حدود 10 سال،شاتل فضایی کلمبیا،با موفقیت به فضا فرستاده شد تا فصل جدیدی از تجسس ای فضایی آغاز گردد. در سال 1983،اولین ماهواره به وسیله چالنجر در مدار قرار داده شد. در نوامبر 1983 اولین آزمایشگاه فضایی با 71 مورد آزمایش طراحی شده به وسیله دانشمندان آمریکا و اروپا به فضا فرستاده شد و در آوریل 1984،اولین تعمیر ماهواره ای توسط شاتل صورت پذیرفت و بازیافت ماهواره های پاپالا و وستار و بازگرداندن آنها به زمین در نوامبر سال 1984 اتفاق افتد تا در 5 سال آغازین استفاده از شاتل،ماموریتهای بسیار مهمی انجام شود.پس از این موفقیت های اولیه در ژانویه سال1986،با انفجار شاتل چالنجر(چلنجر) و کشته شدن خدمه آن بعلت ایجاد شعله  در مخزن سوخت بیرونی،مامریتهای شاتل برای تحقیق و تفحص به مدت 3 سال معلق ماند.

 

پرواز در بی‌وزنی

یکی از آموزش‌های اصلی فضانوردان پیش از پرتاب به فضا، فعالیت در محیط شبیه‌سازی‌شده گرانش ناچیز است. اما روش‌های عملی ایجاد شرایط بی‌وزنی و گرانش ناچیز بر روی زمین که حضور و فعالیت انسان هم در آن محیط امکان‌پذیر باشد، چندان زیاد نیست. آنچه که انسان به عنوان وزن حس می‌کند، واقعاً کشش گرانشی زمین نیست؛ بلکه در حقیقت، نیروی عکس‌العمل عمودی سطح زمین بر فرد است. از آنجا که حذف نیروی گرانش زمین عملاً امکان‌پذیر نیست، روش‌های ایجاد شرایط گرانش ناچیز بر روی زمین باید شرایطی مشابه سقوط آزاد فراهم آورند.

در این مطالعه، ویژگی شرایط بی‌وزنی، نحوه ایجاد آن و در نهایت، جزئیات پرواز گرانش صفر با هدف شناخت بهتر این نوع پروازها و چگونگی به کارگیری آنها در جهت بهره‌برداری علمی- تحقیقاتی و تجاری مورد بررسی قرار می‌گیرد.

بی‌وزنی احساسی است که فرد در حین سقوط آزاد بدون داشتن وزن ظاهری تجربه می‌کند. عبارت گرانش صفر اغلب به عنوان یک واژه مترادف با بی‌وزنی به کار می‌رود. بی‌‌وزنی در مدار در نتیجه حذف گرانش یا حتی کاهش قابل توجه آن نیست. در حقیقت شتاب ناشی از گرانش در ارتفاع صد کیلومتری نیز تنها سه درصد کمتر از مقدار آن بر روی سطح زمین است؛ به معنای دیگر، شخص ساکن در آن ارتفاع با نرخی تقریباً مشابه فرد نزدیک به زمین، شتاب سقوط می‌گیرد. بی‌وزنی در اصطلاح عام به حالتی اتلاق می‌شود که شخصی یا جرمی آزادانه سقوط کند؛ این حالت ممکن است در مدار، فضای ماورای جوّ (نواحی دوردست یک سیاره، ستاره یا اجرام عظیم دیگر)، یک هواپیما با مانوری منطبق بر یک مسیر پروازی سهموی خاص و یا دیگر روش‌ها و چارچوب‌های نامتعارف روی دهد.

آنچه که انسان به عنوان وزن احساس می‌کند، واقعاً نیروی گرانشی که وی را به سمت مرکز زمین می‌کشد نیست؛ هرچند این عبارت، تعریف فنی وزن به شمار می‌رود. آنچه که ما به عنوان وزن حس می‌کنیم، در حقیقت نیروی عکس‌العمل عمودی زمین (یا هر سطح دیگری که روی آن قرار داریم) است که ما را به سمت بالا هل می‌دهد تا نیروی گرانش که باعث کشیده شدن به سمت پایین می‌شود را خنثی کند. این همان چیزی است که وزن ظاهری خوانده می‌شود. به عنوان مثال، قطعه فلزی که داخل یک ظرف قرار دارد، در صورت رها شدن ظرف به شکل سقوط آزاد بی‌وزنی را تجربه می‌کند. دلیل این پدیده آن است که هنگامی که قطعه و ظرف هر دو با سرعت یکسان به سمت پایین کشیده می‌شوند، هیچ نیرویی از جانب ته ظرف در مقابل نیروی گرانش به قطعه وارد نمی‌شود. در حالی که وقتی ظرف روی زمین ساکن است، نیروی گرانش پایین‌کشنده دقیقاً با نیروی وارده از ته ظرف، به همان اندازه و در جهت مخالف، خنثی می‌شود

علت دمای بالاتر جو پلوتون مشخص شد

پلوتون آن گونه که می شناسیم مسلماً به حالت منجمد است، تحقیقات اخیر اما نشان داد که چرا جو این سیاره گرم تر از سطح آن است.

پلوتون تقریباٌ یک پنجم اندازۀ زمین است، که از سنگ و یخ ساخته شده و فاصله اش تا خورشید 40 برابر زمین است.

از دهۀ 1980 مشخص شد که پلوتون نیز دارای جوی رقیق و نازک است.

پلوتون و قمر معروف آن، شارون

 

به طوریکه نیتروژن فراوان، آثاری از وجود متان و احتمالاً مونواکسید کربن، تحت فشار جوی معادل یکصد هزارم  فشار جو زمین (حدود 015/0 میلی بار) در سطح پلوتون قرار گرفته اند. هر چه پلوتون در گردش خود به دور خورشید، که  248 سال زمینی طول می کشد، از خورشید دور تر شود، جو آن به تدریج منجمد شده و به سطح آن نشست می کند. در زمان هایی مثل حال حاضر، که به خورشید نزدیک تر می شود، دمای سطح جامد آن افزایش و یخ ها به گاز تبدیل می شوند.

اکنون ستاره شناسان با استفاده از تلسکوپ غول پیکر رصدخانۀ اروپای جنوبی (ESO) موفق به کشف مقادیر غیر منتظرۀ زیادی از متان ر جو پلوتون شدند. آشکار است که وجود این مقدار از متان باعث شده که دمای جو این سیارۀ کوتوله، 40 درجه بیش از دمای سطح آن شود. در قیاس با دمای جو آن که  180 درجۀ سلسیوس است، دمای سطح پلوتون به 220- درجۀ سلسیوس می رسد.

 

مریخ , سیاره سرخ

	Mars
چهارمین سیاره منظومه شمسی. مریخ  آخرین سیاره سنگی است که بر گرد خورشید می چرخد. در طول تاریخ بشر همواره این سیاره در کانون توجهات نجومی بوده است. برای مثال بابلیان قدیم حرکات این نور قرمزسرگردان آسمان شب را دنبال کردند ونام nargel  یا  نام خدای جنگ را برآن گذاشتند.در همان زمان رومی ها بخاطر گرامیداشت خدای جنگشان اسم کنونی آنرا انتخاب کردند. یونانی ها نیز این سیاره را آرس که بیانگر خدای جنگ آنان است می نامیدند. این سیاره نزد کسانی که به آسمان می نگریستند مظهر جنگ و خون بود.

رصد همگانی در سیزده فروردین / اجرای پروژه صلح ستارگان با هدف صلح جهانی

دبیر سال جهانی نجوم با تشریح برنامه های سال جهانی نجوم با بیان اینکه در روز 13 فروردین ماه 88 برنامه رصد همگانی آسمان اجرا می شود گفت: همزمان با آغاز انقلاب تابستانه جشنواره ساعت آفتابی در خرداد ماه برگزار خواهد شد.

دکتر جمشید قنبری در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه آغاز سال جهانی نجوم از دی ماه آغاز شد، گفت: از این رو تمرکز فعالیتهای ستاد ملی نجوم در سال 88 خواهد بود. هر چند که فعالیتهای خوبی برای ترویج این علم در میان اقشار مختلف مردم از سوی نهادهای علمی اجرا شده است.

وی برگزاری رقابت صوفی، شب یلدا و شب رصدی در دی ماه به مناسبت آغاز سال جهانی نجوم را از جمله برنامه های سال جهانی نجوم ذکر کرد و افزود:علاوه بر اینها برخی از فعالیتها از سوی ایران به یونسکو پیشنهاد شد که مورد پذیرش قرار گرفت که از آن جمله می توان به پروژه "صلح ستارگان" اشاره کرد.

دبیر سال جهانی نجوم گفت: صلح ستارگان پروژه ای است که در آن گروههای فعال نجومی سراسر جهان بسته به پتانسیل جغرافیایی به دو سوی مرزهای آبی و خاکی کشورهایشان می آیند و برای مردم مرزنشین رصد عمومی برگزار می کنند. صلح ستارگان قصد دارد با برگزاری این رصدهای مشترک آسمان در دو سوی مرزها و نشان دادن آسمان بدون مرز برای مردم مرزنشین در سراسر دنیا، صلح و دوستی را در نگاه این مردم ماندگار کند.

وی برگزاری شبهای نجوم را از دیگر برنامه های سال جهانی نجوم نام برد و اظهار داشت: این برنامه با همکاری برنامه شبهای آسمان (شبکه چهار سیما) و روزنامه جام جم برگزار خواهد که اطلاعات مربوط به آن متعاقبا از طریق وب سایت سال جهانی نجوم اعلام می شود.

رئیس انجمن آماتوری نجوم از برگزاری رقابت "مسیه" در سال آینده خبر داد و اضافه کرد: در این رقابت رصدگران با ابزار رصدی خود چون تلسکو‍پ یا دوربین دوچشمی مناسب طی یک شب 110 جرم از فهرست اجرام ژرف ‌آسمان مسیه را جستجو می کنند. این اجرام شامل تعدادی از زیباترین سحابیها، کهکشانها و خوشه های ستاره ای آسمان است.

وی با بیان اینکه زمان مناسب برای دیدن تمام این اجرام در طول یک شب در فرودین و اردیبهشت ماه هر سال است، خاطرنشان کرد: محل این رقابت در استان خراسان جنوبی در منطقه "سه قلعه" است.

قنبری برگزاری همایش در زمینه نجوم را از دیگر برنامه ها ذکر کرد و اضافه کرد: مرکز پژوهشی اختر فیزیک مراغه و رصدخانه "شاماخی" آذربایجان همایشی با همکاری مرکز تحقیقات نجوم ایران و دانشگاه تبریز و با حمایت یونسکو برگزار می کند.

دبیر سال جهانی نجوم در خصوص فعالیتهای این ستاد در زمینه آلودگی نوری گفت: آلودگی نوری علاوه بر اینکه رصد آسمان را مختل می کند موجب اتلاف انرژی می شود از این رو همایشی با همکاری مرکز مطالعات و پژوهشهای فلکی ـ نجومی در سال آینده برگزار خواهد شد که در طی آن پیشنهاداتی در زمینه جلوگیری از آلودگی نوری ارائه می شود. 
 

منبع"هوپا

سحابی دمبل

در بسیاری از شب های رصدی بطور اتفاقی یک تکه نور عجیب و کم فروغ مثل لکه ابری کوچکی در میدان دید چشمی تلسکوپ 5 اینچ شخصی من قرار می گرفت، اما هیچ تصوری از این که این روح آسمانی چیست، نداشتم. ولی خیلی زود فهمیدم که به سحابی دمبل در صورت فلکی روباهک برخورده بودم، درست مثل اخترشناس معروف فرانسوی، شارل مسیه در 222 سال پیش.

البته من دو چیز بیشتر از مسیه داشتم: کتاب های نجوم آماتوری همراه با تصاویر سحابی دمبل و کتاب هایی که حاصل یک قرن تحقیقات اختر فیزیکی بودند. آموختم که دمبل یک «سحابی سیاره نما» است، «جوِِِّ» پراکنده شده یک ستاره که زمانی مثل خورشید می درخشید و هم اکنون در حال مرگ است. اما سحابی های سیاره نما چه ربطی به سیاره ها دارند؟ معمولاً ویلیام هرشل را عامل نامگذاری آنها می دانند. از دید او این سحابی های گرد با ته رنگ آبی و سبز، شبیه سیاره اورانوس بودند که پیش از این در سال 1781 کشف کرده بود. شباهت در همین جا پایان می یابد. ما هم اکنون می دانیم که یک سحابی سیاره نما تمام منظومه شمسی را پُر می کند، پس هیچ شباهتی با اورانوس ندارد و به دلیل کاملاً متفاوت با سیاره ها یا ستاره هایی که آسمان را فرش کرده اند، می درخشند. اما سیاره ها با سحابی های سیاره نما ارتباط دارند که بعد توضیح می دهم. می خواهید درباره سیاره نماها بیشتر بدانید؟ خودتان می توانید بعضی از شواهد را ببینید.

 شکار دَمبل

ولی برای این کار باید ابتدا این جرم را با تلسکوپ یا دوربین دو چشمی مناسبی پیدا کنید. خوشبختانه در شب های تابستان، وقتی دمبل از افق شرقی ارتفاع زیادی گرفته است، این کار ساده ای است . درخشان ترین و یکی از بزرگ ترین سحابی های سیاره نمای آسمان، سحابی دمبل که 27 اُمین عضو فهرست اجرام غیر ستاره ای مسیه (27(M است، با یک دوربین کوچک 30´8 هم دیده می شود. قدر مجموع سحابی دمبل 3/7 است. یعنی اگر این سحابی به وسعت 4´8 دقیقه قوس به صورت سرچشمه منطقه ای نور دیده می شد، قدر آن برابر ستاره ای از 3/7 بود. به این ترتیب چنان درخشان است که گاهی تیزبین ترین رصدگران جهان در شرایط ایده آل رصد به سراغ شکار آن با چشم غیر مسلح رفته اند. با دوربین های دو چشمی به خوبی می توان این سحابی را به صورت ابر بسیار کوچکی در زمینه پُرستاره راه شیری دید. این سحابی جزییات بی نظیرش را برای هر تلسکوپ بزرگ یا کوچکی که خوب ساخته شده باشد، آشکار می کند.

باید بدانید که صورت فلکی روباهک به آسانی پیدا نمی شود، چون هیچ ستاره درخشان چشمگیری ندارد و در منطقه ای از راه شیری قرار گرفته که مملو از ستاره های ریز کم فروغ است. اما این ها باعث نمی شوند که نتوانیم دمبل را به سرعت پیدا کنیم. من معمولاً با مثلث تابستانی آغاز می کنم. شمالی ترین گوشه آن ستاره درخشان دنب است که دُم قو «دجاجه» را نشان می دهد. بعد ستاره منقار دجاجه (b_دجاجه) را می یابیم . صورت فلکی کوچک اما بارز تیر(سهم) در میانه راه بین b _دجاجه و نسر طایر (ستاره گوشه جنوبی مثلث تابستانی) قرار گرفته است. وقتی سهم را پیدا کردم، امتداد دو ستاره میانی صورت فلکی را در دوربین جوینده ام ادامه می دهم. از اینجا راه کوتاه و سریعی به سمت دمبل است که درست نزدیک یک مجموعه کوچک ستاره ها، به شکل حرفM، قرار دارد.بیشتر تلسکوپ ها با بزرگنمایی کم، این ستاره و دمبل را کنار هم نشان می دهند. حتماً وقتی دمبل را در مرکز میدان دید قرار دادید، با بزرگنمایی های مختلف آن را ببینید.