مشتری قمرهای اولیه خود را خورده است!

تحقیقات نشان می دهد چهار قمر گالیله ‏ای مشتری آخرین بازماندگان از حداقل پنج نسل از اقماری هستند که زمانی به دور مشتری در گردش بوده و این سیاره تعداد زیادی از اقمار خود را بلعیده است.

 

«روبین کانوپ»(Robin Canup)، از موسسه پژوهشی جنوب‏غرب در کلورادو می‏ گوید:" احتمالا مشتری سایر اقمار را که ممکن است تعداد آنها بیش از بیست عدد نیز بوده باشد، در روزهای ابتدایی شکل‏ گیری منظومه شمسی بلعیده‏ است".

چهار قمر گالیله‎ای مشتری نقش پررنگی در تاریخ علم ایفا کرده ‏اند. کشف آن‏ها توسط گالیله در 400 سال قبل، مدرک انکار ناپذیری بر این واقعیت بود که همه‏ اجرام آسمانی به دور زمین نمی‏ گردند. اما تا به امروز هیچ کس تصور نمی‏ کرد مشتری روزگاری قمرهای بسیار بیشتری داشته است.تا به امروز وجود 63 قمر برای مشتری به طور قطعی به اثبات رسیده است.

اقمار گالیله ای مشتری. به ترتیب از چپ: گانیمد، کالیستو، آیو، اروپا

بنا به گفته کانوپ، منجمان دیر زمانی است از رازهایی که راجع به نحوه شکل ‏گیری مشتری و قمرهایش در شبیه‏ سازی‏های رایانه ‏ای نمایان می‏ شود آگاهند. مدل‏ های کنونی نشان‏ می‏ دهند که جرم قرص مواد اطراف مشتری، که قمرهای مشتری را ایجاد کرده‏ است، چند ده درصد جرم این سیاره غول ‏پیکر بوده است. این در حالی است که تنها دو درصد این جرم برای به وجود آوردن قمرهای کنونی کفایت می ‏کند.

 

اکنون کانوپ و همکارش «ویلیام وارد»(William Ward)، معتقدند که پرده از این راز برداشته ‏اند. اگر باقی اقمار وقتی‏ شکل گرفته باشند که قرص اطراف مشتری هنوز وجود داشته است، این تفاوت جرم قابل توضیح خواهد بود. به اعتقاد کانوپ در این بین، برهم‏ کنش قمرها و مواد درون قرص یک فرآیند کلیدی به شما می رود. این برهم ‏کنش باعث حرکت مارپیچی قمرها به سمت مشتری و در نهایت بلعیده شدن توسط این غول گازی شده است.

این نظریه ناهمخوانی‏ های موجود در شبیه‏ سازی‏ های پیشین را نشان می ‏دهد. کانوپ می‏ گوید:"وقتی یک گروه از قمرها توسط مشتری بلعیده‏ می‏ شدند، به سرعت گروه دیگری از آن‏ها شروع به شکل‏ گیری می‏ کردند". او می‏ افزاید:"ممکن است پنج نسل مختلف از قمرها به وجود آمده باشند. قمرهای گالیله‏ ای فعلی زمانی شکل گرفته اند که تزریق مواد از منظومه شمسی به دیسک اطراف مشتری متوقف شد و به این ترتیب این قمرها از سرنوشت غم ‏انگیز همتایان پیشین خود نجات یافتند".

 

طبق نظریه کانوپ و وارد، جرم کلی هر نسل از اقمار یکسان بوده است. ولی تعداد قمرها ممکن است متفاوت بوده باشد. کانوپ می ‏گوید:"ما فکر می‏ کنیم فرآیند مشابهی برای زحل نیز رخ داده است که در آن‏جا نسل آخر قمرها یک قمر بزرگ دارد- تیتان".

منبع"پایگاه خبری ماهنامه نجوم