سیاره زحل

تصویر زیر از جدید ترین عکس های تلسکوپ فضایی هابل است . بدلیل حرکت زمین و حرکت زحل از دید ناظر زمینی برای مدتی حلقه ها ناپیدا خواهد بود (شهریور ماه) هم اکنون زحل را در صورت فلکی اسد می توان مشاهده کرد.

نیاز 30میلیارد دلاری برای فرستادن انسان به ماه

ناسا در حال حاضر برنامه ‏ای را با نام «صورت فلکی»(constellation) دنبال می‏ کند که هدف آن بازگشت فضانوردان به سطح ماه به کمک دو موشک جدید تا سال 1399/2020 است.  موشک آرس1 (Ares I) تا سال 1394/2015 قادر خواهد بود فضانوردان را به سطح ماه منتقل نماید. به علاوه ناسا در نظر دارد با استفاده از موشک آرس5 (Ares V) یک ماه ‏نورد را نیز تا 5 سال بعد از آن به مقصد ماه پرتاب کند.

موشک ‏های آرس قرار است جایگزین شاتل‏ هایی شوند که بنا بر برنامه قبلی در سال 1389/2010 بازنشسته خواهند شد.

ناسا هزینه‏ های این برنامه فضایی را تا سال 1404/2025 برآورد کرده است، اما ممکن است این تخمین‏ ها واقع‏ بینانه نباشند. چرا که بنا بر گزارش اخیر دفتر بودجه کنگره آمریکا (CBO)، ناسا تنها 25% احتمال خطا را در تخمین‏ های خود در نظر گرفته است. این در حالی است که بررسی 72 پروژه‏ ی ناسا از سوی CBO نشان می‏ دهد که هزینه‏‏ ی پروژه‏ های ناسا، به طور متوسط، 50% بیش‏ از مقدار پیش‏بینی شده بوده است.

اگر هزینه‏ های برنامه «صورت فلکی» نیز مانند دیگر پروژه‏ های ناسا افزایش یابد، تاخیر عمده‏ ای در تحقق اهداف این برنامه ایجاد می ‏شود. این امر به نوبه خود می‏ تواند منجر به افزایش وقفه 5 ساله بین بازنشستگی شاتل‏ ها و اولین پرواز سرنشنین‏ دار موشک ‏های جایگزین آن‏ها شود.

گزارش CBO چهار راه حل برای رفع این مشکل پیشنهاد می ‏کند:

 

 کاهش تعداد پروژه‏ های فعلی: ناسا تا سال 2025، 79 پروژه روباتیک جدید در دست دارد که شامل تلسکوپ‏ها، کاوش‏های سیاره‏ ای و ماهواره‏ های هواشناسی می‏ شوند. اگر این تعداد به 44 عدد کاهش یابد، ناسا قادر خواهد بود به موقع جایگزین شاتل‏ها را آماده نماید و بدون نیاز به بودجه‏ ی اضافی، تا سال 2020 فضانوردان را روی سطح ماه پیاده نماید.

                                               

 کاهش سرعت طراحی و ساخت موشک‏ ها: ناسا هم‏چنین می‏ تواند با به تعویق انداختن تاریخ بهره‏ برداری موشک‏ های آرس تا سال 2016، مشکل بودجه خود را حل نماید. البته این راه حل منجر به افزایش بازه زمانی 5 ساله بین بازنشستگی شاتل و پرواز جایگزین آن به 6 سال و به تاخیر افتادن بازگشت انسان به ماه تا سال 2023 خواهد شد. هم‏چنین تعداد پروژه‏ های فعال ناسا باید از 79 به 64 عدد کاهش یابد.

 تزریق 32 میلیارد دلار مازاد بودجه به ناسا همراه با کاهش پروژه ‏ها: : با دادن 2 میلیارد دلار بودجه مازاد سالیانه از سال 2010 تا 2025، ناسا قادر خواهد بود مطابق زمان‏بندی از پیش تعیین‏ شده، برنامه های خود مبنی بر پرتاب موشک آرس1 و بازگشت به ماه را عملی نماید. هر چند که برای این منظور، ناسا مجبور خواهد بود از حدود 15 پروژه فضایی خود صرف نظر نماید. در عین حال کماکان یک وقفه 5 ساله بین آخرین پرواز شاتل و اولین پرواز آرس 1 وجود خواهد داشت.

 تزریق 75 میلیارد دلار مازاد بودجه: با افزایش بودجه سالیانه از 1/19 به 8/23 میلیارد دلار بین سال‏های 2010 تا2025، ناسا قادر خواهد بود تا در سال 2020 فضانوردان را روی سطح ماه پیاده کند. به علاوه در این حالت ناسا می  ‏تواند ماموریت شاتل‏ ها را تا سال 2015 تمدید نماید و به این ترتیب، وقفه ‏ای در ماموریت‏ های فضایی سرنشین ‏دار ناسا ایجاد نمی‏ شود. (ناسا برای سه بار پرتاب شاتل‏ ها در سال به سمت ایستگاه فضایی بین سال‏های 2011 تا 2015، سالیانه به 3/3 میلیارد دلار اضافه بودجه نیاز دارد.)

منبع:پایگاه خبری ماهنامه نجوم

فعالیت جدید خورشیدی

خورشید این ستاره‌ی هستی بخش مدتی است آرام است. اگر چه شواهد کماکان حاکی از خروج کند خورشید از یک خواب طولانی زمستانی است.

 

photo by Alan Friedman, 28 Mar 2009

 

با ظاهر نشدن لکه‌های خورشید که حاکی از فعال نبودن خورشید در طی یک ماه گذشته بود، خورشید چهره‌ای آرام و ساکت را به معرض نمایش منجمین و دوستداران فعالیت‌های خورشیدی گذاشته است. همواره وجود لکه‌های خورشیدی حاکی از فعالیت شدید مغناطیسی در نقاطی که لکه‌ها ایجاد می‌شود، بوده است و با مشاهده این لکه‌ها اولین موضوعی که هر منجم را به فکر وا می‌دارد زمان تشکیل شفق‌های قطبی است که منشأ آن لکه‌ها و باد‌های خورشیدی است که از آن به سمت زمین می‌وزند. اما نزدیک به یک ماه است که لکه‌ای در سطح خورشید نمایان نشده است و این گواه آرام بودن خورشید است. در مشاهدات اخیر زبانه‌های خورشیدی  فراوانی بر لبه‌های کره سوزان مشاهده شده‌اند.

 

by Monty Leventhal , Sydney Australia, 28 Mar 2009, 

 

زبانه‌های خورشیدی ابرهای از گاز هیدروژن هستند که توسط میدان‌های مغناطیسی موجود در خورشید در سطوح بالاتر از سطح خورشید نگه داشته شده‌اند. زبانه‌های خورشیدی در واقع گازهای بسیار داغ بر سطح خورشید هستند که به طور مداوم در محل لکه به دلیل میدان مغناطیسی بالا از سطح خورشید جدا می‌شوند. نوع پدیدار شدن این زبانه‌ها نیز متفاوت است، برخی از زبانه‌ها می‌توانند تا بیش از 320000 هزار کیلومتر در داخل جو خورشید امتداد داشته باشند و همانگونه ثابت بمانند که به این نوع زبانه‌ها، زبانه‌های آرام می‌گویند. زبانه‌ی دیگر وجود دارد که با سرعت 640 کیلومتر بر ثانیه به جو خورشید فوران می‌کند که این سرعت فوران ممکن است باعث شود موادی به درون تاج خورشیدی روانه شود. نوع دیگری از زبانه‌ها به شکل کمان یا حلقه در می‌آیند که این نوع زبانه و حرکت درون حلقه‌ای از وجود میدان مغناطیسی در آن محل ناشی می‌شود.

پایگاه خبری ماهنامه‌ی نجوم   

لکه مشهور سیاره مشتری در حال ناپدید شدن است !

اخترشناسان با مطالعه بر روی حرکات موجود در لکه قرمز بزرگ و مشهور سیاره مشتری دریافتند که این لکه به سرعت در حال کوچک شدن و ناپدید شدن است.

به گزارش خبرگزاری مهر، دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا اعلام کردند لکه بزرگ قرمز سیاره مشتری در حال کوچک شدن و ناپدید شدن است. این لکه که وسعتی 3 برابر زمین دارد بقایای طوفانی کیهانی و باستانی است که طی سالهای 1996 تا 2006 در حدود 15 درصد از حجم خود را از دست داده است.

میزان تقریبی کاهش حجم در این لکه روزانه در حدود یک کیلومتر است. اخترشناسان برای سالها شاهد کم رنگ شدن ابرهای این لکه سرخ رنگ بوده اند اما تحقیقات جدید بر روی حرکات ناشی از طوفان متمرکز شده و با جزئیاتی بیشتر ابعاد لکه را اندازه گیری کرده است.

اخترشناسان با ابداع نرم افزاری به ردیابی حرکات موجود در ساختار ابرهای لکه ای دوره ای طولانی پرداختند. به اعتقاد اخترشناسان حرکات و ارتعاشات تنها در کل مجموعه لکه قرمز رنگ نبوده و قسمتهای مرکزی و هسته ای آن نیز در حرکت بوده و شکل آن طی گذشت زمان تغییر می کند.

تاکنون دلیل قطعی کوچک شدن لکه بزرگ قرمز رنگ در سیاره مشتری تعیین نشده است. به طور کلی اطلاعات اندکی از خصوصیات این لکه در اختیار دانشمندان قرار دارد و حتی دلیل قرمز به نظر رسیدن این لکه نیز تا به حال کشف نشده است. یکی از نظریه ها بر این پایه استوار است که طوفانهای موجود غبارهای لایه های زیرین اتمسفر سیاره را به لایه های رویی منتقل می کند که این مواد در برابر نور خورشید قرمز به نظر می رسند.

مطالعه و کنترل تغییرات لکه قرمز رنگ از دهه 1870 آغاز شده است و دانشمندان احتمال می دهند روزی خواهد رسید که اثری از این لکه بر روی سیاره مشتری باقی نخواهد ماند. با مقایسه تصاویر به ثبت رسیده طی بیش از یک قرن تفاوت های قابل توجهی در شکل این لکه به دست آمده است.

بر اساس گزارش سی ان ان، طوفانهای موجود در لکه قرمز از خصوصیاتی مشابه گردبادهای زمینی برخوردار است که از جمله می توان به حرکات حلقه ای و بادهای شدید اشاره کرد که شدت برخی از آنها به 650 کیلومتر بر ساعت می رسد. با این حال بر خلاف گردبادهای زمینی این طوفانها از فشار هوای بالایی برخوردار بوده و به همین دلیل ثبات بیشتری دارند. همین خصوصیت می تواند طولانی بودن وجود این لکه را توضیح دهد و در عین حال به دلیل وجود نداشتن سطوح مختلف در مشتری مانعی برای متوقف نمودن طوفان وجود ندارد. 

.
منبع:هوپا

مشتری قمرهای اولیه خود را خورده است!

تحقیقات نشان می دهد چهار قمر گالیله ‏ای مشتری آخرین بازماندگان از حداقل پنج نسل از اقماری هستند که زمانی به دور مشتری در گردش بوده و این سیاره تعداد زیادی از اقمار خود را بلعیده است.

 

«روبین کانوپ»(Robin Canup)، از موسسه پژوهشی جنوب‏غرب در کلورادو می‏ گوید:" احتمالا مشتری سایر اقمار را که ممکن است تعداد آنها بیش از بیست عدد نیز بوده باشد، در روزهای ابتدایی شکل‏ گیری منظومه شمسی بلعیده‏ است".

چهار قمر گالیله‎ای مشتری نقش پررنگی در تاریخ علم ایفا کرده ‏اند. کشف آن‏ها توسط گالیله در 400 سال قبل، مدرک انکار ناپذیری بر این واقعیت بود که همه‏ اجرام آسمانی به دور زمین نمی‏ گردند. اما تا به امروز هیچ کس تصور نمی‏ کرد مشتری روزگاری قمرهای بسیار بیشتری داشته است.تا به امروز وجود 63 قمر برای مشتری به طور قطعی به اثبات رسیده است.

اقمار گالیله ای مشتری. به ترتیب از چپ: گانیمد، کالیستو، آیو، اروپا

بنا به گفته کانوپ، منجمان دیر زمانی است از رازهایی که راجع به نحوه شکل ‏گیری مشتری و قمرهایش در شبیه‏ سازی‏های رایانه ‏ای نمایان می‏ شود آگاهند. مدل‏ های کنونی نشان‏ می‏ دهند که جرم قرص مواد اطراف مشتری، که قمرهای مشتری را ایجاد کرده‏ است، چند ده درصد جرم این سیاره غول ‏پیکر بوده است. این در حالی است که تنها دو درصد این جرم برای به وجود آوردن قمرهای کنونی کفایت می ‏کند.

 

اکنون کانوپ و همکارش «ویلیام وارد»(William Ward)، معتقدند که پرده از این راز برداشته ‏اند. اگر باقی اقمار وقتی‏ شکل گرفته باشند که قرص اطراف مشتری هنوز وجود داشته است، این تفاوت جرم قابل توضیح خواهد بود. به اعتقاد کانوپ در این بین، برهم‏ کنش قمرها و مواد درون قرص یک فرآیند کلیدی به شما می رود. این برهم ‏کنش باعث حرکت مارپیچی قمرها به سمت مشتری و در نهایت بلعیده شدن توسط این غول گازی شده است.

این نظریه ناهمخوانی‏ های موجود در شبیه‏ سازی‏ های پیشین را نشان می ‏دهد. کانوپ می‏ گوید:"وقتی یک گروه از قمرها توسط مشتری بلعیده‏ می‏ شدند، به سرعت گروه دیگری از آن‏ها شروع به شکل‏ گیری می‏ کردند". او می‏ افزاید:"ممکن است پنج نسل مختلف از قمرها به وجود آمده باشند. قمرهای گالیله‏ ای فعلی زمانی شکل گرفته اند که تزریق مواد از منظومه شمسی به دیسک اطراف مشتری متوقف شد و به این ترتیب این قمرها از سرنوشت غم ‏انگیز همتایان پیشین خود نجات یافتند".

 

طبق نظریه کانوپ و وارد، جرم کلی هر نسل از اقمار یکسان بوده است. ولی تعداد قمرها ممکن است متفاوت بوده باشد. کانوپ می ‏گوید:"ما فکر می‏ کنیم فرآیند مشابهی برای زحل نیز رخ داده است که در آن‏جا نسل آخر قمرها یک قمر بزرگ دارد- تیتان".

منبع"پایگاه خبری ماهنامه نجوم

 

مریخ , سیاره سرخ

	Mars
چهارمین سیاره منظومه شمسی. مریخ  آخرین سیاره سنگی است که بر گرد خورشید می چرخد. در طول تاریخ بشر همواره این سیاره در کانون توجهات نجومی بوده است. برای مثال بابلیان قدیم حرکات این نور قرمزسرگردان آسمان شب را دنبال کردند ونام nargel  یا  نام خدای جنگ را برآن گذاشتند.در همان زمان رومی ها بخاطر گرامیداشت خدای جنگشان اسم کنونی آنرا انتخاب کردند. یونانی ها نیز این سیاره را آرس که بیانگر خدای جنگ آنان است می نامیدند. این سیاره نزد کسانی که به آسمان می نگریستند مظهر جنگ و خون بود.

شش معمای بزرگ منظومه شمسی !

روزی روزگاری، 4.6 میلیارد سال قبل، چیزی از دل مردابی کم اهمیت از راه شیری شروع به غلیان و جوشیدن کرد. این جوشش اکنون 6 معمای نجومی را پیش روی منجمان آماتور قرار داده است ...  

روزی روزگاری، 4.6 میلیارد سال قبل، چیزی از دل مردابی کم اهمیت از راه شیری شروع به غلیان و جوشیدن کرد. مجموعه مواد اولیه­ ای که فضای بین اجزای کهکشان ها را پر می کند (نظیر هیدروژن، هلیم و مقادیر ناچیزی از ذرات جامد) شروع به انقباض و چگال شدن کرده و مولکول ها را بوجود آوردند. به دلیل ناتوانی در تحمل و حفظ وزن خود، بخشی از این ابرهای مولکولی تازه شکل گرفته به درون خود فروریخت و متلاشی شد. سرانجام در پی گرما و اغتشاش زیاد ستاره ای متولد می شود و آن خورشید حیات بخش ما است. 

دقیقا نمی دانیم که چه عاملی آغازگر این فرآیند بوده است. ممکن است یک موج ضربه ای با تقارنی مناسب که از انفجار یک ستاره نزدیک ناشی شده است عامل شروع این اتفاقات بوده باشد. در هر صورت، رویدادی نادر و خاص نبوده است. این رویداد مدت های طولانی پس از آن که کهکشان راه شیری خود در حدود 13 میلیارد سال پیش بوجود آمد رخ داده است.

 

اکنون و تا آنجا که می دانیم این پدیده یکتا و منحصر بفرد است. از دل صفحه ای از ماده که با تولد خورشید به جا مانده است، هشت سیاره شکل گرفته و به واسطه جاذبه اش هر یک در مدارهایی به دام افتاده اند. یکی از آن سیارات در ارتباطی ویژه با ستاره مادر و سایر سیاراتش آرام گرفته است. در نهایت، مخلوقات و موجوداتی که بر روی این سیاره پدیدار شدند نسبت به چگونگی این مجموعه در شگفت شدند و توانستند شش معما و راز عمیق و سر به مهر از این مأنوس آشنا – منظومه شمسی- را قاعده مند کنند.

این شش معما عبارتند از:

منظومه شمسی چگونه بوجود آمد؟

چرا ماه و خورشید در آسمان به یک اندازه اند؟

آیا سیاره X وجود دارد؟

دنباله دارها از کجا می آیند؟

آیا منظومه شمسی یکتا و منحصربه فرد است؟

منظومه شمسی چگونه خاتمه می یابد؟

 

منبع"پایگاه خبری ماهنامه نجوم