کهکشان آندرومدا

عکس از اشین دانیلی ذاکاریان

سایت نماهای رویایی

نگاهی دقیق بر M20

تصاویر جدید به دست آمده از سحابی سه تکه نشان میدهد که این کارخانه ستاره سازی با فاصله ای در حدود 5500 سال نوری از زمین ترکیبی کم نظیر از سه گونه متفاوت از سحابی ها را در دل خود جای داده است.

تصاویر جدید به دست آمده از سحابی سه تکه  نشان میدهد که این کارخانه ستاره سازی با فاصله ای در حدود 5500 سال نوری از زمین ترکیبی کم نظیر از سه گونه متفاوت از سحابی ها را در دل خود جای داده است.

این تصویر که توسط اختر شناسان رصدخانه جنوبی اروپا(ESO)  در شیلی به دست آمده است در واقع اولین مراحل زندگی ستاره ها  از شکل گیری تا نخستین انوار آنها را پیش روی ما قرار میدهد.از طرفی گرما وبادهای ساطع شده از این ستاره های تازه متولد شده این دیگ مملوء از گازوگردوغباررا متلاطم میکند و از سوی دیگر رمبش مواد تیره رنگ درون سحابی  تولد ستاره هایی  جدید را رقم می زند . دلیل نامگذاری این سحابی نوارهای تیره ایست که قلب درخشان سحابی را به سه قسمت تقسیم میکند. اختر شناس فرانسوی شارل مسیه نخستین کسی بود که این سحابی را به صورت جرمی درخشان ومه آلود رصد کرد  و آن را در رده بیستم کاتالوگ خود به نام M20  نامگذاری کرد اما 60 سال بعد هنگامی که دانشمند انگلیسی  جان هرشل در رصدهای خود نوار تیره رنگ تفکیک کننده آنرا مشاهده کرد  نام سحابی را به "سه تکه " تغییر داد.

       

 این تصویرکه نمایی جدیداز سحابی را نشان میدهد  توسط دوربین عکاسی میدان باز متصل شده به تلسکوپ 2.2 متری ESO در رصد خانه شمال شیلی گرفته شده است وهمانطورکه در تصویرمشخص است نواحی مختلف سحابی در نور مرئی  دیده میشوند. ناحیه آبی رنگی که در قسمت سمت چپ و بالای تصویر قرار دارد  یک سحابی بازتابی  است که نور رسیده از ستاره های  جوان نزدیکی  سحابی را بازتاب میکند . بزرگترین و درخشانترین این ستاره ها که دمای فوق العاده زیادی دارند در طیف مرئی به رنگ آبی می درخشند و با توجه به اینکه ذرات گرد و غبار طیف نور آبی را بیش از نو قرمز پراکنده می کنند(پدیده ای که سبب رنگ آبی آسمان در روز و رنگ قرمز آن در هنگام غروب میشود) این  بخش از سحابی به رنگ نیلی دیده می شود.رنگ صورتی مایل به قرمزی که در نواحی پیرامونی سحابی دیده میشود بخش نشری  سحابی و ناشی از گاز  هیدروژن درون آن است . در اینجا  این گاز که  بخش عمده حجم سحابی را تشکیل میدهد براثر گرمای فوق العاده ای که از ستارگان سوزان مرکز سحابی ساطع می شود داغ شده و از خود نور قرمز منتشرمی کند .و در نهایت سومین بخش تشکیل دهنده سحابی سه تکه، نوارهای تیره رنگ و تقسیم کننده ایست که از میان آن میگذرد . این نوارهای تیره همان سحابی های تاریک هستند که به سبب تیره بودن به این نام خوانده میشوند. درون این نواحی تیره مراحل پایانی عمر ستاره ها یعنی رمبش مواد، تحت نیروی عظیم گرانشی صورت میگیرد.در قسمت زیرین بخش نشری، باریکه ای از گاز از دل این ابر کیهانی بیرون زده که جهت آن به سمت مرکز سحابی است. این  بخش نمونه بارزی از  توده گازی تبخیر شونده یا "EGG " (ستون های از گاز متراکم که محل شکل گیری ستاره ها هستند)است خصوصیتی که در نواحی دیگر ستاره سازی چون  سحابی عقاب هم دیده میشود .درنوک این ستون گازی توده متراکم تری از گاز دیده میشود که مانع رسیدن نور ستاره های پرجرم به این ناحیه میشود.

 

منبع:آسمان پارس

انفجار بزرک از نگاهی دیگر

 بیگ بنگ یکی از نظریات خلقت عالم است که طبق آن عالم در اثر یک انفجار بزرگ به وجود آمده و دائما در حال گسترش میباشد. چنانچه ضریب چگالی عالم کمتر از یک باشد، روزی این گسترش متوقف خواهد شد و عالم به سمت داخل فروریزش خواهد نمود، اما از آنجاییکه ضریب چگالی عالم، طبق آخرین برآوردها حدود یک تخمین زده شده است، پیش بینی میشود، شتاب دور شدن اجزای عالم از یکدیگر، زمانی متوقف گردد و عالم به حالت پایداری برسد.

ستونهای آفرینش نامی است که برای این قسمت زیبا از سحابی عقاب انتخاب شده است دانشمندان عمر جهان را حدود 14 میلیارد سال و عمر منظومه شمسی را حدود 4 تا 4.5 میلیارد سال تخمین میزنند. بنابراین نابجا نگفتهایم اگر مدعی شویم که منظومه شمسی در مقایسه با سن جهان، جوان میباشد. طبق یک نظریه پرطرفدار، آنچه اکنون، آن را منظومه شمسی میخوانیم، در حدود 4 تا 5 میلیارد سال پیش، تودهای از غبار و گاز بوده است.

 

 

دانشمندان معتقدند که احتمالا قسمت اعظم این سحابی از گاز هیدروژن تشکیل شده بود. طبق نظریهای که ما به تشریح آن میپردازیم، در آن زمان، در نزدیکی این سحابی که در گوشهای از کهکشان راهشیری قرار داشته، ستاره بزرگی که حدودا 3 برابر خورشید بوده، روزهای پایانی عمر خود را میگذرانده است. زمانی که عمر این ستاره نسل اولی به پایان رسیده، به دلیل جرم و ابعاد بزرگش، فوران عظیمی از انرژی و ماده از دل او بیرون زد. انرژی فراوان این ستاره، سحابی ما را به شدت به دوران واداشته و همچنین حجم زیادی مواد سنگین نظیر آهن، به داخل سحابی تزریق نمود. چرخش سحابی به دور مواد تزریق شده به داخل آن، باعث فروریزش مولکولهای گاز و افزایش فشار درونی سحابی گردید. صدها میلیون سال طول کشید تا مواد سنگین تزریق شده به سحابی از مرکز چرخش خارج شدند و سحابی آنقدر در خود ریزش نمود که در مرکز آن شرایط لازم برای اولین همجوشی هستهای پدیدار شد. شروع فعالیت هستهای در قلب سحابی فشرده شده، نوید تولد ستارهای تازه بود که بعدها خورشید نام گرفت. همانطور که اشاره شد، در زمان شکل گیری منظومه شمسی، ستاره پیر در حال مرگ، علاوه بر اهداء انرژی فراوان به صورتهای مختلف، مقادیری عناصر سنگین، مانند آهن، کربن و هلیم نیز به سحابی نوزاد تزریق کرد. این عناصر سنگین، در زمان شکلگیری منظومه شمسی ، هنگامیکه هنوز خورشید رسماً متولد نشده بود، آرام آرام از هسته مرکزی رانده شده و هر قدر چگالی سحابی افزایش مییافت، سیستم به پایداری بیشتری میرسید. طبیعی است که عناصر سنگینتر، نزدیکتر و عناصر سبکتر، دورتر از هسته مرکزی قرار گرفته باشند.

 

 

خرده سیارک ایدا که حدود 56 کیلومتر طول دارد به همراه قمر کوچکش، داکتیل که قطری حدود 5/1 کیلومتر دارد، در تصویر دیده میشوند. در این تصویر داکتیل کوچک که در مداری به فاصله 100 کیلومتر از آیدا به دور آن میچرخد، اندکی به دوربین نزدیکتر است. این تصویر در آگوست 1993 و از فاصله 11000 کیلومتری توسط سفینه فضایی گالیله ، برداشته شده است. بعد از صدها میلیون سال، این عناصر با هم ترکیب و تشکیل جسم واحدی دادند. به دلیل قوانین مداری، اجسام علاوه بر اینکه به دور ستاره جوان میچرخیدند، شروع به چرخش حول خود نیز نمودند و از جمع قوانین گرانش و گریز از مرکز حاصل از چرخش، تمامی آنها شکل کروی به خود گرفتند. پس از گذشت سالها، سطح بعضی از آنها که از عناصر سنگینتری تشکیل شده بودند، سرد و سخت شد و سیستم مداریشان به حالت پایداری رسید. اجرام غیر ستارهای که منظومه شمسی را تشکیل میدهند عبارتند از سیارات، قمرهای آنها، خرده سیارات ، دنبالهدارها و سنگها و غبارهای آسمانی . اجسام منظومه شمسی عمدتاً به دو گروه با چگالی بالا، که در نزدیکی خورشید قرار دارند و با چگالی پایین، که دورتر از خورشید واقع شدهاند، تقسیم میشوند. روی همین اصل سیارات منظومه شمسی را به دو گروه زمینمانند و مشتریمانند تقسیم میکنند. سیارههای زمین مانند که به ترتیب فاصله از خورشید عبارتند از عطارد ، زهره، زمین و مریخ همگی چگالی بالا و سطح سخت و صخرهایی دارند. غیر از عطارد بقیه این سیارات جو نیز دارند. سیارههای مشتریمانند که به ترتیب عبارتند از مشتری ، زحل ، اورانوس و نپتون ، همگی نسبت به زمین، سیاراتی عظیم هستند و عمدتا از گاز تشکیل شدهاند ولی بعضی از آنها هستههای جامد هم دارند. این سیارات را همچنین به نام غولهایگازی نیز میشناسند. تا همین چند وقت پیشدر کل منظومه شمسی 9 سیاره شناسایی شده بود که به ترتیب عبارتند از سیارات زمینمانند، سیارات مشتریمانند و در انتها سیاره عجیب و قانونشکن پلوتون. اما به تازگی عضو جدیدی در منظومه شمسی ما یافت شده که تعداد سیارات منظومه شمسی را به 10 عدد افزایش داده است. این تصویر نمایی خطی از منظومه شمسی 9 سیارهای را با تناسب واقعی ابعاد سیارات نشان میدهد. به عظمت سیاراتی مانند مشتری و زحل نسبت به زمین دقت فرمایید. این سیاره که به تازگى کشف شده است در کمربند کوئیپر قرار دارد و در خارج از مدار پلوتون به دور خورشید مى گردد. سیاره دهم که نام رسمى آن 2003UB313 است توسط گروهى به رهبرى دکتر «مایکل براون» از دانشگاه کلتک کشف و «XENA» نامیده شد. این کشف به شکل غیرمستقیم و از طریق تصاویر گرفته شده توسط دوربین هاى حساس الکترونیکى (CCD) انجام شد. این سیاره کوچک در آسمان ما جسمى بسیار کم نور از قدر ۱۹ است. این به آن معناست که سیاره دهم ۵ میلیون برابر کم نورتر از ستاره قطبى در آسمان دیده مى شود.

 

منبع:آسمان شب ایران

دیسکاوری راهی ایستگاه فضایی بین‌المللی شد

ناسا، آژانس فضایی آمریکا، شاتل دیسکاوری را با هفت فضانورد، برای انجام ماموریتی به ایستگاه فضایی بین المللی فرستاد.

این فضا پیما در ساعت 3:59 دقیقه بامداد به وقت گرینویچ از مرکز فضایی کندی به فضا پرتاب شد.

شرایط بد جوی و مشکلی فنی در ساختار محرکه این شاتل، تا کنون دوبار پرتاب آن را به تعویق انداخته بود.

ماموریت دیسکاوری، شمار پروازهای انجام شده جهت تعمیر و نگهداری آژانس فضایی بین المللی را به 30 می رساند.

تجهیزات علمی و یخچالی جهت ذخیره نمونه های تحقیقاتی جمع آوری شده از جمله وسائلی هستند که شاتل آن ها را حمل می کند.

یک خوابگاه جدید، سیستم تهویه هوا و یک ترد میل (Treadmill) جهت کمک به حفظ سلامتی ساکنان ایستگاه نیز در محموله شاتل قرار دارند.

شاتل دیسکاوری هشت و نیم دقیقه پس از پرتاب در مدار زمین قرار گرفت و یکشنبه 30 اوت، شب هنگام به وقت گرینویچ به ایستگاه بین المللی فضایی می رسد.

ناسا قصد دارد پیش از بازنشسته کردن ناوگان سفینه های قابل استفاده مجدد خود در پایان سال 2010 یا اوایل سال 2011، شش پرواز دیگر نیز به این ایستگاه انجام دهد.

مدیران برنامه پرتاب قصد داشتند این برنامه را در ساعات اولیه روز جمعه 28 اوت عملی کنند اما تصمیم گرفتند جهت بررسی مشکل ایجاد شده در یک سوپاپ سوخت، این برنامه را حدود 23 ساعت به تعویق بیندازند.

مشکل در این سوپاپ که نقش قطع و وصل کننده سوخت به مجاری پیش راننده را ایفاء می کند، باعث شد دومین تلاش برای پرتاب شاتل (در روز چهارشنبه 26 اوت) بی نتیجه بماند.

مهندسان ناسا اکنون بر این باورند که اطلاعات غیرمنتظره ای که از سیستم پیش راننده شاتل در هنگام پرکردن مخزن عظیم سوخت آن دریافت می کردند، ناشی از خطا در عملکرد برخی از سنسورها بوده است.

اولین برنامه پرتاب که برای صبح روز سه شنبه 27 اوت برنامه ریزی شده بود، به دلیلی باران شدید و صاعقه لغو شد.

ماموریت دیسکاوری 13 روز طول خواهد کشید و در جریان آن چند راه پیمایی فضایی برای تعویض تجهیزات علمی خارج از ایستگاه، آماده سازی سکویی جهت نصب واحدی تازه (که برای سال آینده میلادی برنامه ریزی شده) و نصب یک مخزن جدید ذخیره آمونیاک و بازگرداندن مخزن کهنه انجام می شود.

از آمونیاک برای منتقل کردن حرارت اضافی تولید شده در ایستگاه به رادیاتورهای خارجی و خنک نگه داشتن محیط داخل ایستگاه فضایی استفاده می شود.

دیسکاوری همچنین خانم نیکول استات را برای ماموریتی سه ماهه به ایستگاه فضایی منتقل می کند و تیم کوپرا، دیگر فضانوردی که در شش هفته گذشته در این ایستگاه به فعالیت مشغول بوده را به زمین بازخواهد گرداند.

منبع:آسمان پارس

دیسکاوری شنبه راهی ایستگاه بین المللی می‌شود

درخواست متخصصان شاتل دیسکاوری به منظور بازبینی و آزمایش مجدد دریچه سوخت این فضاپیما 24 ساعت دیگر به تاخیرهای پیشین این شاتل از زمان اولیه آغاز ماموریت افزود.

 

سازمان فضایی ناسا (NASA) روز پنجشنبه پرتاب شاتل دیسکاوری را تا روز شنبه 3:59 به وقت گرینویچ به تاخیر انداخت تا متخصصان پروژه بتوانند دریچه ای که دچار مشکل شده بود را مورد بازبینی و آزمایش قرار دهند.

تصمیم تاخیر مجدد 24 ساعتی پرتاب این شاتل پس از آن اتخاذ شد که متخصصان آزمایشهای انجام شده بر روی دریچه سوخت مایع هیدروژنی را مورد بازبینی قرار داده و اعلام کردند برای انجام آزمایشهای بیشتر و اطمینان از ایمنی دریچه به 24 ساعت دیگر زمان نیاز خواهد بود.

 

 

در این شرایط پرتاب شاتل دیسکاوری به 11:59 عصر روز جمعه به وقت محلی فلوریدا و 3:59 صبح روز شنبه به وقت گرینویچ به تاخیر افتاده است. قبل از درخواست زمان برای آزمایش شاتل توسط مهندسین، برنامه پرتاب دیسکاوری برای 12:22 صبح روز جمعه تنظیم شده بود و فضانوردان خود را برای ماموریت 13 روزه به سوی ایستگاه بین المللی فضایی آماده کرده بودند. پیش از این به دلیل شرایط نامناسب جوی و سپس بروز اختلال در دریچه سوخت شاتل، پرواز دیسکاوری به تاخیر افتاده بود.

بر اساس گزارش ای اف پی، طی این ماموریت سه راهپیمایی فضایی هر کدام به مدت 6 ساعت و 30 دقیقه به منظور جایگزینی تانک آمونیاک مایع و دیگر تجهیزات انجام خواهد گرفت. در صورتی که شاتل دیسکاوری مهلتی برای آغاز ماموریت خود بیابد تنها 6 ماموریت دیگر قبل از بازنشستگی شاتلها در سپتامبر 2010 به سوی ایستگاه فضایی در پیش خواهد بود.

منبع:پایگاه خبری ماهنامه نجوم

گزارش تصویری از سومین رقابت صوفی ایران 2

26 تا 29 مرداد سال جاری سومین رقابت صوفی ایران با حضور 116 رصدگر زبده در شهرستان پاسارگاد برگزار شد. گزارش تصویری زیر مروری بر این رقابت باشکوه دارد.

(برای مشاهده عکس ها بر روی آن کلیک نمایید)

کارگاه آموزشی و سخنرانی آقای امین‌تفرشی در رابطه با نجوم آماتوری ایران	پانارومای مراسم افتتاحیه	حسین نوشیر عکاس طبیعت و آسمان شب
سیاوش صفاریان‌پور تهیه کننده‌ برنامه آسمان شب در حال ساخت مستند	پانارومای استقرار رصدگران در پاسارگاد	تقدیر به پاس سال‌ها تلاش دکتر ریاضی
هومن نجفی مسئول اجرایی برنامه	محمد حسین الماسی از دبیران سومین رقابت صوفی ایران	کاظم کوکرم از دبیران سومین رقابت صوفی ایران
شب زیبای رقابت	مصاحبه با شرکت‌کنندگان	گروه‌بندی رقابت صوفی
چهره‌ی نجومی سعادت‌شهر	عکسی به یادگارد در پاسارگاد	راه شیری و مشتری بر فراز آرامگاه کوروش کبیر
تقدیر از داوران سومین رقابت صوفی	اختتامیه در تخت‌جمشید	جلسه داوری
برندگان بخش گروهی	برندگان بخش انفرادی	برنامه اختتامیه و قرائت اسامی برندگان
بازدید از حافظیه	بازدید از رصدخانه ابوریحان بیرونی	یادگاری از پاسارگاد

 

عکاس:حسین نوشیر

منبع:پایگاه خبری ماهنامه نجوم

گزارش تصویری سومین رقابت رصدی صوفی 1

سومین دوره رقابت صوفی ایران در محوطه میان مقبره کوروش کبیر ، بزرگ مرد سلسله هخامنشی، و کاخ آپادانا از 26 لغایت 29 امرداد ماه 88 برگزار شد.

 

ر کنار این برنامه علاوه بر رقابت رصدگران ، چندین کارگاه آموزشی که جدیت بسیار بیشتری نسبت به کارگاه آموزشی سال گذشته داشت ، برپا گردید .

116 شرکت کننده در دو رده تیمی و انفرادی در این برنامه حضور داشتند که از این بین 46 نفر را بانوان و 70 نفر را آقایان تشکیل می دادند و 18 گروه داوری ناظر رصد این افراد بودند .

روز اول - 26 امرداد :

پس از پذیرش کلیه رصدگران و میهمانان در پردیس مرکز آموزش کشاورزی علی آباد کمین در سعادت شهر فارس برای حضور در مراسم افتتاحیه به مکان مربوطه انتقال یافتند . در این برنامه پس از سخنرانی مقامات محلی و خوش آمد گویی نماینده انجمن نجوم پاسارگاد به حاضران ، از زحمات دکتر نعمت الله ریاضی استاد دانشگاه شیراز که نقشی بارز در رشد دانش ستاره شناسی در کشورمان داشته اند ، تقدیر و قدر دانی به عمل به عمل آمد.

از دیگر سخنرانان مراسم افتتاحیه می توان به خانم ندا مبرا ( پیرامون زندگی نورعبدالرحمان صوفی رازی ) ، آقای کاظم کوکرم ( نحوه و چگونگی برگزاری رقابت ) و آقای هومن نجفی ( معرفی و توضیح وظایف پیشاهنگ های رقابت ) اشاره نمود .

 

 

  سخنرانی خانم ندا مبرا پیرامون زندگی نامه نورعبدالرحمان صوفی رازی در مراسم افتتاحیه
 

در این برنامه همچنین پیام های دکتر قنبری رئیس انجمن نجوم ایران، دکتر توفیق حیدر زاده بنیانگذار ماهنامه نجوم و استاد تاریخ ستاره شناسی و Azhy hasan دبیر انجمن نجوم کردستان عراق که سال گذشته در دومین رقابت رصدی صوفی ایران حضور داشت ، قرائت شد .

روز دوم - 27 امرداد :

در دومین رقابت رصدی صوفی ایران که در دامنه تفتان برگزار شد ، به پیشنهاد جمعیت منجمان مهبانگ علاوه بر تقدیر و قدر دانی از دکتر محمدرضا خواجه پور ، مترجم و گرداورنده کتاب ارزشمند نجوم به زبان ساده ، یک کارگاه آموزشی با حضور ایشان پیرامون فعالیت های منجمان آماتور برگزار شد . طبق این روال ، در این برنامه هم بصورتی کاملا جدی تر از رقابت قبلی کارگاهی آموزشی برپا شد . که بخش هایی از آن را در تصاویر زیر مشاهده می کنید :

 

سخنرانی آقای کاظم کوکرم راه و روش رصد ستاره های متغیر در همکاری با AAVSO

 

 

سخنرانی محمد جواد ترابی با موضوع آشنایی با علوم شهروندی و مشارکت در آن

 

 

سخنرانی محمد نیلفروشان با موضوع استفاده از ثبت تصویری، برای یافتن پارامترهای یک ماهواره یا شهاب

 

سخنرانی آقای بابک امین تفرشی تفاوت نجوم ایران با سایر کشورهای ، کاستی ها و برتری ها

 

 

سخنرانی امیرحسین ابوالفتح شگردهای جادویی پردازش تصویر در عکاسی دیجیتال از اعماق آسمان

 

از ساعت 17:30 کلیه رصدگران ، داوران و ناظران برنامه در رصدگاه استقرار یافتند . پس از بازدید از محوطه تاریخی و تست نهایی ابزارهای اپتیکی در ساعت 20:30 سوت آغاز رقابت به صدا در آمد . در این بین دو تایم استراحت 45 دقیقه ای برای استراحت داوران و شرکت کننده های در نظر گرفته شده بود که در تایم استراحت اول بسته شام نیز توزیع شد . متاسفانه در طول شب به دلیل نزدیکی منطقه به نقاط مسکون شهری ، رصدگران از آلودگی نوری در در برخی از افق ها دیده می شد ، رنج می بردند . به هر ترتیب پس از یک شب رقابت تنگاتنگ میان رصدگران ایرانی تیزپای آسمان ، با نزدیک شدن به سپیده دم ، سوت پایان رقابت به صدا درآمد . .

 

 حمل ابزارهای رصدی در اتوبوس ها برای انتقال به سایت رصدی

 

شرکت کنندگان در حال استقرار ابزار های اپتیکی در سایت رصدی

 

آقای سیاوش صفاریان پور ، کارگردان برنامه آسمان شب ، در حال تهیه گزارش از برنامه

 

جنب و جوش رصدگران در سومین رقابت رصدی صوفی ایران

 

گنبد های نوری مزاحم در شب رصد در این تصویر به راحتی مشاهده می شود .

 

روز سوم - 28 امرداد :

پس از پایان رقابت ، کلیه حاضران به محل مقبره کوروش هخامنشی انتقال یافتند که به جرات می توان گفت از باشکوه ترین لحظه های سومین رقابت صوفی ایران به شمار می رفت . . .

 

 

بازدید از مقبره کوروش کبیر

یکی از پیشاهنگ های برنامه در حال توضیح پیرامون کوروش کبیر

پس از استراحت گروه ها و صرف ناهار ( که البته به خاطر تاخیری که در این قسمت بوجود آمد ، بازدید از نقش رستم لغو شد ) ، در ساعت 16 همه برای بازدید و برپایی مراسم اختتامیه در بنای باستانی تخت جمشید یا پرسپولیس حضور یافتند که لحظه بسیار جذابی بود بخصوص زمانی برنامه نور و صدا پخش شد .

 

  بازدید از بنای تاریخی بین المللی تخت جمشید

مراسم اختتامیه

در مراسم پایانی توسط کمیته داوری مسابقات نتایج سومین رقابت رصدی صوفی ایران به شکل زیر اعلام شد :

در رده تیمی گروه نجوم ققنوس تهران با کسب 405.5 امتیاز از 450 رتبه نخست را به دست آورد ، گروه نجوم الوند همدان با 403.5 امتیاز و گروه نجوم ادیب اصفهان با کسب 308 امتیاز در رتبه های دوم و سوم این بخش را کسب نمودند .

در رده انفرادی نیز مجتبی مقدسی و امیر نقوی آزاد از زاهدان با کسب 148.5 از 150 امتیاز رتبه اول، نرگس موسوی و سپیده هوشیار از سعادت شهر با کسب 148 امتیاز رتبه دوم و ندا رئیسی و مینا اخیانی از شاهرورد با کسب 146.5 امتیاز رتبه سوم این بخش را کسب کردند.

ضمن اینکه در این مراسم از دو شرکت کننده 14 ساله این رقابت به نام های علی مرعشی عضو جمعیت منجمان مهبانگ زاهدان و امیر رضا کامکار از 3 قلعه به عنوان کم سن ترین و همچنین از هادی برقمدی به عنوان فعال ترین شرکت کننده تقدیر به عمل آمد.

 

 تقدیر از نوجوانان 14 ساله شرکت کننده در این رقابت

روز چهارم – 29 امرداد :

آخرین روز رقابت که بیشتر جنبه گردشگری داشت ، با بازدید از رصدخانه ابوریحان بیرونی آغاز شد . پس از آن از جاذبه های گردشگری دیگر شیراز از جمله حافظیه و مقبره سعدی شیرازی بازدید به عمل آمد .

 

 شرکت کنندگان ، میهمانان و داوران سومین رقابت صوفی در کنار رصدخانه ابوریحان بیرونی

به این ترتیب پس از 4 روز ، سومین رقابت رصدی صوفی ایران همه مانند رقابت های گذشته به اتمام رسید . . .

این رقابت با حمایت سازمان های متعددی برگزار شد که از آن جمله می توان به شهرداری پاسارگاد ، سازمان میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی فارس ، فرمانداری پاسارگاد و سازمان ملی جوانان تهران و انجمن نجوم ایران اشاره نمود . انجمن نجوم پاسارگاد نیز که مدیریت اجرایی این برنامه را بر عهده داشتند بسیار خوب عمل کردند و از همه اعضای این انجمن و دیگر سازمان های همکار تشکر و قدر دانی می نماییم .

 

گزارش از بنیامین پیری

عکسها از نیما دانشور عضو انجمن نجوم پروکسیما شیراز

 منبع:پایگاه اطلاع رسانی سال جهانی نجوم

21 پله صعود برای ایران

در جدیدترین رتبه بندی صورت گرفته توسط موسسه Seti@home کشور ایران با کسب 12 میلیون امتیاز و 21 پله صعود در جایگاه هفتاد اُم این جدول جای گرفته است. همانند رتبه بندی های پیشین، کشورهای آمریکا، آلمان، انگلیس و کانادا به ترتیب رتبه های اول تا چهارم جدول را به خود اختصاص داده اند. نکته قابل توجه اینکه کشورهای عربی منطقه با توجه به وضع بسیار خوبی که کاربران در دسترسی به اینترنت پرسرعت دارند، به هیچ وجه عملکرد خوبی در این زمینه نداشته است. کشورهایی نظیر عربستان سعودی و بحرین به ترتیب در جایگاه 80 و 95 جدول دیده می شوند. برای مشاهده جدول اینجا را کلیک کنید.

 

این نوع رتبه بندی براساس تعداد کاربران کشورهای مختلف که نرم افزار ستی را بر رایانه های خود نصب کرده اند، صورت می گیرد. این نرم افزار نوعیScreen Saver است که در مواقع بیکاری رایانه شروع به فعالیت می کند و شما غربال کردن امواج دریافتی را می بینید. هربار که بسته اطلاعات دریافتی کاملاً غربال شد، به اینترنت وصل می شوید و طی مدت کوتاهی بسته بررسی شده را به طور خودکار می فرستید و بسته جدید را می گیرید. در ایران 465 نفر عضو این طرح هستند که در مقایسه با شمار افراد دارای رایانه بسیار ناچیز است.

 

تجزیه و تحلیل داده های دریافتی از تلسکوپ آرسیبو، حتی با اَبررایانه های موجود در ساختمان مرکزی ستی چنان وقت گیر است که از حدود 15 سال پیش، ستی به فکر تقسیم کار خود با دوستداران کشف هوشمندان فرازمینی افتاد. در طی سالهای گذشته هزاران نفر از کشورهای مختلف به عضویت در این طرح درآمده اند.

 

               

 

بشقاب 305 متری آرسیبو یکی از آرایه هایی است که حجم اصلی اطلاعات طرح ستی(Seti) یا همان جست و جوی هوشمندان فرازمینی را فراهم می کند. این بشقاب عظیم درون دره ای در جنگل های استوایی پرتریکو قرار دارد و کاملاً ثابت است؛ اما گیرنده آن جا به جا می شود تا بشقاب بتواند وسعت بیشتری از آسمان را زیر نظر بگیرد. در طرح ستی گیرنده بشقاب به آرامی حرکت می کند و آسمان را جاروب می کند تا شاید میان هزاران موج دریافتی، ردی از موج ناشناخته بیابد. هم اکنون چند تلسکوپ رادیویی بزرگ نیز در استرالیا به کمک طرح ستی آمده اند. حتی بخشی از وقت آرایه بسیار بزرگ(VLA) در نیومکزیکو به ستی اختصاص می یابد. این آرایه با آرایش Y شکل، شامل 27 بشقاب 25 متری است که روی ریل حرکت می کنند و  می توانند در دورترین فاصله از هم، توان تفکیک بشقابی به شعاع 21 کیلومتر را داشته باشند.

 

نرم افزار Seti

آیا مایل هستید که نام شما هم جزء هزاران نفر عضو این طرح قرار گیرد؟ برای این کار در ابتدا نرم افزار Seti را از اینجا دانلود نمایید. پس از فعال کردن، آن را به عنوان Screen Saver رایانه خود انتخاب کنید. پس از اتصال به اینترنت و ثبت نام در سایت، نرم افزار به طور خودکار بسته مورد نظر را دریافت کرده و شروع به غربال کردن آن می کند.

انتظار نداشته باشید که نرم افزار ستی اگر سیگنال ناشناخته ای را در بسته شما پیدا کرد، زنگ خطر بکشد یا تصویری از یک موجود فرازمینی را بر نمایشگر شما نشان دهد! اگر حوصله داشته باشید که در حین کار نرم افزار به نمایشگرتان نگاه کنید، موج عجیب را می توانید شناسایی کنید. فرکانس این موج باید حدود 1400 مگاهرتز باشد و باند بسیار باریکی را داشته باشد. اگر فرکانس آن، باند وسعی از فرکانس های مختلف باشد، موجی با منشأ طبیعی است. سیگنال باید ضعیف باشد و طی حدود 12 ثانیه به اوج برسد و دوباره ناپدید شود. دلیل این امر حرکت گیرنده بشقاب آرسیبو است که آسمان را جاروب می کند و وقتی درست در امتداد موج کانونی شده قرار بگیرد، حداکثر شدت موج را نشان می دهد. البته رایانه شما فقط بسته اطلاعاتی را غربال و امواج طبیعی را حذف می کند. سپس در مرکز ستی بسته های غربال شده مورد بررسی قرار می گیرند و تداخل و نویزهای زمینی تمیز داده می شوند و سرانجام نامزدهای نهایی شناسایی می شوند.

 

متأسفانه بیشتر سیگنال های مناسب، نویزهای زمینی از آب درآمده اند؛ زیرا زمین مملو از آلودگی رادیویی است که کار اخترشناسان رادیویی را در برخی از فرکانس ها دشوار می کند. هنوز طرح ستی هیچ سیگنال قطعی ای را نیافته است، در حالی که از تلسکوپ های بزرگی در سراسر جهان بهره می برد. این موضوع، مخالفان طرح ستی را در جامعه علمی بیشتر کرده است. آیا به راستی این کار تلاشی بیهوده است؟ آیا جست و جوی فرازمینی ها از این راه همچون گشتن به دنبال سوزنی در انبار کاه است؟ آینده همه چیز را مشخص خواهد کرد.

منبع:آسمان پارس

کشف جالب یک آماتور

یک منجم آماتور استرالیایی موفق به کشف یک لکه سیاه جدید بر روی سیاره مشتری شد

 

دقایقی پیش وب سایت رسمی اتحادیه بین المللی نجوم خبر از کشف یک لکه سیاه جدید بر روی مشتری داد. این لکه سیاه که در نزدیکی قطب جنوب مشتری دیده می شود، شباهت زیادی به لکه های ناشی از برخورد یک خرده سیارک به سطح این سیاره دارد. جالب آنکه یک منجم آماتور استرالیایی به نام Anthony Wesley برای اولین بار گزارش رویت این لکه را بر سطح مشتری داده است.

 

لکه سیاه جدید در عرض 57 و طول جغرافیایی 193 درجه (سیستم 2) بر روی مشتری قابل مشاهده است. آقای Anthony Wesley نخستین بار در 28 تیرماه موفق به رویت این لکه در نزدیکی قطب جنوب مشتری شده است. تنها زمان مناسب برای مشاهده این لکه جدید در ایران ساعت 3 و 40 دقیقه بامداد روز دوشنبه، 26 مردادماه است. زمان های ارائه شده در زیر، لحظه مشاهده لکه را به وقت مرکزی ایران نشان می دهد. از حدود 40 دقیقه قبل و بعد از زمان های مشخص شده، لکه جدید قابل رویت است. برای مشاهده تصاویر بیشتر و گزارش آقای Anthony Wesley اینجا را کلیک کنید.

 

تاریخ	روز	ساعت
22 مردادماه	پنج شنبه	4 و 36 دقیقه بامداد
23 مردادماه	جمعه	2 و 31 دقیقه بعد از ظهر
24 مردادماه	شنبه	11 و 59 دقیقه قبل از ظهر
25 مردادماه	یکشنبه	7 و 49 دقیقه قبل از ظهر
26 مردادماه	دوشنبه	3 و 40 دقیقه بامداد
27 مردادماه	سه شنبه	1و 35 دقیقه بعد از ظهر
28 مردادماه	چهارشنبه	9 و 26 دقیقه قبل از ظهر
29 مردادماه	پنج شنبه	5 و 17 دقیقه بعد از ظهر
30 مردادماه	جمعه	11 و 3 دقیقه قبل از ظهر
31 مردادماه	شنبه	6 و 53 دقیقه بعد از ظهر

 

تصویر زیر را Anthony Wesley در 12 مردادماه برای اولین بار از لکه سیاه جدید تهیه کرده است.

 

منبع:آسمان پارس

 

سومین رقابت رصدی صوفی در راه است

 

جام جم آنلاین: ایران در سال‌های گذشته، شاهد رشد چشمگیری در نجوم آماتوری خود بوده است. افزایش شمار علاقه‌مندانی که از دوران کودکی دوستدار این رشته شده‌اند و برای یادگیری و مطالعه آن در کنار برنامه‌های درسی خود می‌کوشند و از سوی دیگر علاقه خانواده‌ها به این رشته هیجان‌انگیز و تفریح علمی، باعث شده فضای ویژه‌ای در زمینه نجوم آماتوری در ایران شکل بگیرد.

رشد نجوم آماتوری که در نقش وسیله‌ای به منظور ارتقای توجه عمومی به مسائل علمی مورد توجه مجامع ترویج علم جهان نیز قرار دارد برای رشد خود در ایران به تلاش‌های بسیاری مدیون است که عمده آنها از سوی علاقه‌مندان و به شکل غیرانتفاعی اتفاق افتاده است.

تاسیس ماهنامه نجوم که نخستین ماهنامه نجوم آماتوری در خاورمیانه بود، فعالیت‌های مراکزی چون رصدخانه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان زعفرانیه، شکل‌گیری هسته‌های نجوم در شهرستان‌ها و تشویق رشد گروه‌های نجومی، زمینه‌سازی ارتباط منجمان آماتور جهان با جامعه نجوم آماتوری ایران، فراهم آوردن بازاری که در آن امکان تهیه وسایل مدرن ستاره‌شناسی نجوم آماتوری فراهم باشد، برنامه تلویزیونی آسمان شب  که این دانش را با دید ترویج علم به میان مردم می‌برد  و بسیاری از اقدامات دیگر باعث شد تا جامعه ما در تاریخ کوتاه فعالیت موثر خود در نجوم آماتوری، به ابتکارهای تحسین شده بین‌المللی بسیاری دست یابد. برگزاری تحسین‌برانگیز روز جهانی نجوم و هفته جهانی فضا، تلاش‌های ترویجی در مناطق محروم و اجرای برنامه‌های عمومی در کنار تلاش برای تخصصی کردن برخی فعالیت‌ها که نمونه‌های آن را در مساله گرفت‌ها، رویت هلال ماه و عکاسی نجومی می‌توان دید ازجمله این ابتکارهاست. یکی دیگر از ابتکارهای ایرانیان در زمینه رشد نجوم آماتوری، رقابت‌های رصدی است که می‌توان ادعا کرد برگزاری آن به شکل فعلی در جهان شاید بی‌نظیر باشد.

ایده اولیه برگزاری رقابتی رصدی در ایران را شاید بتوان از آن بابک امین تفرشی، از فعالان جامعه نجوم آماتوری ایران دانست. او این پیشنهاد را 9 سال پیش برای اولین بار با همکاری ماهنامه نجوم اجرا کرد. اگرچه ماراتن مسیه رقابتی بود که سال‌ها در نقاط مختلف جهان برگزار می‌شد، اما در ایران به شکل و شمایلی متفاوت برگزار شد.

رقابت رصدی ماراتن مسیه، ریشه‌اش به دوران هیجان‌انگیزی بازمی‌گردد که در آغاز عصر رصد تلسکوپ‌ها در ستاره‌شناسی باب شده بود و ستاره‌شناسان جهان تلاش می‌کردند دنباله‌دارهایی که گاه گاه ظهور می‌کردند به دام بیندازند. این دنباله‌دارها زمانی که نور در دوردست‌های زمین قرار دارد و به نزدیکی زمین و خورشید نرسیده‌اند در ابزارهای رصدی چون توده‌های کم‌سوی مه آلودی دیده می‌شوند. از سوی دیگر توان اندک ابزارهای آن دوره باعث می‌شد تا اجرام دیگری که آنها را اجرام غیرستاره‌ای می‌نامیم مانند کهکشان‌ها، خوشه‌های ستاره‌ای، سحابی‌ها و امثال آن نیز در تلسکوپ‌ها به شکل توده‌های مه‌آلود کم‌فروغی به نظر بیایند که ممکن بود شکارچیان دنباله‌دارها را به اشتباه بیندازد. به همین دلیل یکی از شکارچیان دنباله‌دارها به نام شارل مسیه فرانسوی برای آن که مانع بروز اشتباهات بیشتر برای خود و دیگران شود، فهرستی از 110 جرم آسمانی غیرستاره‌ای تهیه کرد تا دیگران آنها را به جای دنباله‌دارها اشتباه نگیرند؛ اما چنین فهرستی این ویژگی را داشت که باعث شد بعدها منجمان آماتور رقابتی بر مبنای آن پایه‌گذاری کنند که به ماراتن مسیه معروف شد. این اجرام به گونه‌ای در آسمان پراکنده شده‌اند که در فاصله میانه اسفند تا اواخر فروردین همه آنها به اندازه کافی از خورشید فاصله دارند و می‌توان در طول یک شب از غروب تا طلوع روز بعد در آسمان رصدشان کرد. همین مساله باعث شد بعدها منجمان آماتور برای بالا بردن مهارت‌های خود در این فاصله زمانی سعی کنند در طول یک شب، همه این اجرام را رصد کنند. به این رصد فشرده اصطلاحا ماراتن مسیه گفته می‌شود. معمولا گروه‌ها و افراد در منطقه‌ای صاف و به دور از نور مهتاب و نور مزاحم شب‌ها جمع می‌شوند و به طور فردی به رصد و پیدا کردن این اجرام می‌پردازند و هر کسی که توانست جرمی را رصد کند برای خود علامتی مقابل فهرست این اجرام می‌زند. این رقابت‌ها هنوز هم ادامه دارد و در کنار رقابت‌های دشوارتری نظیر رصد بخشی از اجرام فهرست هرشل یا عکاسی از اجرام مسیه، از سوی منجمان آماتور دنیا دنبال می‌شود.

آنچه در ایران بنیان گذاشته شده، بسیار متفاوت از این است. در طرحی که برای نخستین سال برگزاری، از سوی ماهنامه نجوم و از آن به بعد از سوی شاخه آماتوری انجمن نجوم ایران پی گرفته شد، رصدگران برتر کشور از سراسر ایران انتخاب و به یکی از محل‌های رصدی می‌آیند و این رقابت را برگزار می‌کنند. تفاوت اصلی در آنجاست که منجمان ایرانی باید رصد خود را به تایید داوران این رقابت برسانند. این داوران گروهی از منجمان پرسابقه هستند که سال‌ها به رصد آسمان مشغولند و در دوره‌های بعدی برندگان دوره‌های قبلی نیز به جمع داوران می‌پیوندند.

در طول نزدیک به یک دهه برگزاری رقابت رصدی مسیه معلوم شد این رقابت بشدت باعث افزایش توان رصدی منجمان آماتوری ایرانی شده است. بسیاری از افراد برای این که جواز شرکت در این رقابت را بگیرند مدت‌ها تمرین می‌کنند و مهارت‌های گوناگونی که برای به دام انداختن این اجرام کم‌سو در کمترین مدت زمان ممکن لازم بود را به دست می‌آورند.

هر سال با توجه به افزایش توانایی‌های منجمان رصدگر بر دشواری این رقابت نیز افزوده شده است به طوری که اجرام به بیش از 10 جرم رسیده و بخش‌های جنبی مانند طراحی از جرم رویت شده یا سوالات علمی از شرکت‌کنندگان نیز به آن اضافه شده است.

هفته آینده، رقابت صوفی در نزدیکی شیراز برگزار خواهد شد

اما از چندی پیش برگزارکنندگان این رقابت در انجمن نجوم ایران به این جمع‌بندی رسیدند که به دلایل مختلف ما نیازمند رقابتی متفاوت هستیم که با شرایط رصدگران پرتجربه از یک سو و همچنین شرایط اقلیمی و فرهنگی ما نیز سازگار باشد به همین دلیل رقابت رصدی صوفی پایه‌گذاری شد. رقابت رصدی صوفی رازی، به نام ستاره‌شناس برجسته ایرانی عبدالرحمن صوفی رازی بنیان گذاشته شده است. او حدود هزار سال پیش، نخستین کسی بود که فهرستی از تعدادی از اجرام غیرستاره‌ای تهیه کرد. کهکشان امره‌المسلسله یا آندرومدا، ابرهای ماژلانی بزرگ و کوچک و تعدادی دیگر از سحابی‌ها نخستین اجرامی بودند که او آنها را وقتی بهترین ابزار رصد تنها چشمان غیرمسلح بود، فهرست کرد. رقابت رصدی صوفی به بهانه بزرگداشت و معرفی مجدد او به جهان، بنیان گذاشته شد. این رقابت از سوی دیگر زمان برگزاری‌اش را به اواخر تابستان منتقل کرد؛ زمانی که احتمال بارش‌های باران و ابری بودن هوا در اقلیم ایران نسبت به بهار کمتر است. از سوی دیگر سطح دشواری این رقابت به طور چشمگیری بالاتر از ماراتن مسیه تعریف شد تا رصدگران پر تجربه‌تر بتوانند خود را محکی بزنند. از سوی دیگر برای این‌که هدف زنده نگاه داشتن نام عبدالرحمن صوفی رازی بیش از پیش محقق شود تصمیم بر این شد که رقابت به شکل بین‌المللی تعریف شود. کاری که اگرچه در اولین دوره امکان انجام آن مهیا نشد، اما در دومین دوره برگزاری این رقابت که سال گذشته در زاهدان برگزار شد، با حضور چند منجم آماتور عراقی اولین گام به سوی آن برداشته شد و در عین حال بخش معرفی آن به جهان با گرفتن پیام از منجمان حرفه‌ای و آماتور سرشناس جهان برای آن و تقدیر از یکی از پیشگامان نجوم ایران در هر دوره نیز به برنامه اضافه شد.

امسال و هفته آینده، رقابت صوفی در نزدیکی شیراز برگزار خواهد شد؛ جایی که عبدالرحمن صوفی رازی رصدخانه خود را در آنجا بنا نهاده بود. این بار در مجاورت آرامگاه کورش بزرگ، منجمان ایرانی و مهمانان خارجی گردهم خواهند آمد تا یاد صوفی رازی و نقش ممتاز ایران در پیشرفت نجوم جهان را گرامی بدارند.

این رقابت‌ها طی این سال‌ها بسیار مورد توجه جامعه نجوم ایران واقع شده، اما نکته مهم این است که گام بعدی را باید برای این علاقه و تلاش در نظر گرفت.

افزایش توانایی رصدی منجمان آماتور به خودی خود بسیار ارزشمند است، اما اگر از این توانایی استفاده بعدی صورت نگیرد ارزش واقعی آن آشکار نخواهد شد. تلاش برای ترویج رشته‌های تخصصی و رصدهای دقیق و مستمر از سوی منجمان آماتور ماهر باعث خواهد شد این افراد بتوانند از توانایی خود برای مشارکت در طرح‌های علمی با دانشمندان حرفه‌ای سود جویند. به این ترتیب سطح دانش نجوم ایران در میان آماتورها افزایش می‌یابد و از سوی دیگر، حرفه‌ای‌ها نیز همکار قابل اعتمادی برای رصدهای خود در حوزه‌هایی مانند ستاره‌های متغیر، دوتایی‌ها و امثال آن پیدا می‌کنند. این همکاری‌ها می‌تواند به سوی مشارکت‌های بین‌المللی نیز سوق پیدا کند و باعث رشد جایگاه ایران در فعالیت‌های امروزین نجوم جهان شود.

هفته آینده و در سال جهانی نجوم، ایران میزبان سومین رقابت رصدی صوفی خواهد بود. این رقابت شاید نویدی باشد به توجه بر میراث گذشته و پرافتخار ایرانیان در زمینه نجوم که در عین حال نگاهی امیدوار به آینده دارد.

پوریا ناظمی