درخش برخورد قنطورس LCROSS

راکت قنطورس با سرعت 3/8 کیلومتر بر ثانیه دیروز در ساعت 4:31 دقیقه به وقت جهانی با سطح ماه برخورد کرد و تنها چند دقیقه بعد فضاپیما راهنمای LCROSS درخش آن را هدف برخورد خود قرار داد.

 این تصویر مادون قرمز میانی ، چند دقیقه پیش توسط ماموریت پرواز LCROSS به ماه گرفته شده است. نقطه کوچک سفید رنگ (در تصاویر بزرگ شده است) که در داخل سایه دیواره های یک گودال برخوردی ماه دیده می شود، در واقع درخش اولیه ای است که توسط برخورد قسمت بالایی راکت (قنطورس) ایجاد شده. رصد خانه های زمینی گزارش ثبت هر دوی این برخورد ها را داده اند. اما تجهیزات فضاپیما LCROSS قبل از برخورد خودشان با سطح ماه موفق شدند جزئیات زیادی از برخورد راکت، گودال ایجاد شده و ابر غبار حاصل برخورد را ثبت کنند. در هفته ای که می آید، داده های چالش بر انگیز این ماموریت برای تحقیقات در مورد نشانه هایی از آب بر روی سطح ماه استفاده خواهند شد.

 

منبع : apod.nojum.ir

ساعاتی پیش مدارگرد ناسا ماه را بمباران کرد

منبع پایگاه خبری ماهنامه نجوم   

در راستای تلاش دانشمندان برای اثبات وجود آب بر روی ماه، ساعاتی پیش مدارگرد LCREOSS ناسا با سرعت زیاد خود را به سطح ماه کوبید ...

 

مدارگرد LCROSS ناسا پس از گذشت چند دقیقه از رها کردن قطعه ای از سکوی راکت به سمت ماه خود را با سرعتی بالا به سطح ماه کوبید تا دانشمندان بر روی زمین بتوانند از میان توده خاک برخاسته از این کره وجود آب را بر روی ماه به اثبات برسانند.

قطعه راکت دو هزار و 200 کیلوگرمی در ابتدا با حفره ای در قطب جنوب ماه برخورد کرد و نتایج آن توسط مدارگرد LCROSS مورد بررسی قرار گرفت. به گفته دانشمندان کشف آب در این بررسی ها می تواند به عنوان یکی از بزرگترین کشف های جهان شناخته شود.

                                                 نصویری نزدیک از برخرود LCROSS با ماه (بر روی عکس کلیک کنید)

قطعه سکوی راکت که به همراه مدارگرد LCROSS در مدار زمین در حرکت بود در ساعت 4:30 صبح به وقت آمریکا با سرعتی دو برابر سرعت یک گلوله با ماه برخورد کرد. برخوردی که بر اساس محاسبات توده ای از خاک و غبار با حجم 350 تن را تا ارتفاع 10 کیلومتر به فضا پرتاب کرده است.

مدارگرد 79 میلیون دلاری LCROSS نیز چند دقیقه بعد و در پی قطعه راکت خود را به سطح حفره ای در قطب جنوب ماه کوبید و به عمر تحقیقاتی کوتاه مدت خود پایان داد. این مدارگرد به یک طیف سنج فروسرخ نزدیک، یک طیف سنج نور مرئی، دو دوربین فروسرخ، دو دوربین فروسرخ نزدیک، یک دوربین مرئی و یک تابش سنج مرئی مجهز بود.

بر اساس گزارش بی بی سی، این پایان زودهنگام باید آغازگر فصلی جدید از دانش بشر دربراه کره ماه باشد و دانشمندان در انتظارند با نابودی این مدارگرد، نشانه هایی قوی برای اثبات وجود آب در ماه به دست آورند.

 

منبع پایگاه خبری ماهنامه نجوم   

ناسا بزرگترین حلقه زحل را کشف کرد

ناسا موفق شد با کمک تلسکوپ فضایی اسپیتزر بزرگترین حلقه ای را که تاکنون در اطراف سیاره زحل دیده شده است کشف کند.

 

این حلقه در اطراف سیاره در مدار 27 درجه نسبت به حلقه اصلی و از یخ و ذرات گرد و غبار تشکیل شده است دمای جو آن نیز بسیار سرد و برابر 157- درجه سانتی گراد است.

بنابر گزارش آسوشیتدپرس، دانشمندان در این خصوص اظهار داشتند: "این حلقه در نور مرئی قابل مشاهده نیست به همین دلیل تاکنون موفق به کشف آن نشده بودیم اما اکنون تلکسوپ فضایی اسپیتزر موفق شد در طیف فروسرخ این حلقه را کشف کند."

 

این حلقه از حدود فاصله 95/5 میلیون کیلومتری از سیاره زحل آغاز می شود و تا حدود 9/11 میلیون کیلومتری از سیاره امتداد می یابد. به گفته سیاره شناسان ناسا، این حلقه جدید بسیار گسترده است به طوریکه یک میلیارد زمین می تواند در آن قرار گیرد.

پیش از این 7 حلقه اصلی زحل کشف شده بود که به ترتیب از A تا E نامگذاری شده اند.

پارلمان ایران میزبان جلوه های شکوه کیهان

روز یک شنبه نمایشگاهی از تصاویر نجومی در پارلمان ایران و با حضور دکتر علی لاریجانی ، اعضا هیات رییسه محلس و جمعی از اساتید نجوم ایران افتتاح شد.

این برنامه که به مناسبت سال جهانی نجوم و  به همت دکتر سعدالله نصیری قیداری ، رییس سابق انجمن نجوم ایران و نماینده مردم زنجان در مجلس شورای اسلامی و از سوی انجمن نجوم ایران و با همکاری پروژه صلح ستارگان برگزار شد. در آیین افتتاح این نمایشگاه علاوه بر نمایندگان مجلس شورای اسلامی جمعی از اساتید برجسته ستاره شناسی ایران همچون دکتر یوسف ثبوتی، دکتر جمشید قنبری و دکتر نصیری حضور داشتند.

این نمایشگاه شامل مجموعه ای از تصاویر از زمین تا آسمان (FETU) و گلچینی از آثار بابک امین تفرشی، اوشین دانیل زاکاریان و سیاوش صفاریان پور ، از زیبایهای آسمان شب ایران بود.

دکتر قنبری رییس انجمن نجوم ایران در مراسم افتتاحیه این نمایشگاه اعلام کرد این نمایشگاه در استان های دیگر و همچنین در المپیاد نجوم که امسال در ایران برگزار می شود به نمایش در خواهد آمد.

گزارش تصویری زیر را سیاوش صفاریان پور و آیرین شیوایی تهیه کرده اند.

لینک مطلب

اندازه گیری سرعت پرتوهای گامای یک کهکشان

150 ستاره شناس بین المللی با رصد کهکشانی به نام NGC 253 موفق شدند پرتوهای گامایی را که از قلب این کهکشان ساطع می شوند اندازه گیری کنند.

 

ستاره شناسان بین المللی به سرپرستی تیم موسسه ماکس پلانک آلمان با استفاده از تلسکوپ HESS (سیستم طیف نگار انرژی بالا) توانستند به اندازه گیریهای دقیقی از پرتوهای گامایی که از مرکز کهکشان NGC 253 ساطع می شوند دست یابند.

منشاء این پرتوهای پر انرژی منطقه ای بسیار نزدیک به مرکز کهکشان است. این منطقه محل تولد بیشترین تعداد ابرنواختر است.

 

فاصله این کهکشان 12 میلیون سال نوری است و یکی از نزدیکترین کهکشانهای مارپیچ به کهکشان راه شیری به شمار می رود. رصد این کهکشان در نور مرئی همانند رصد آن در طیف فراسرخ و طیف بسامدهای رادیویی است. منطقه مرکزی NGC 253 محل تولید تعداد زیادی ستاره است. این منطقه محتوی حجم بالایی از گرد و غبار و گازهای بین سیاره ای است.

ستاره های با جرم زیاد که در این منطقه متولد می شوند از سوخت هسته ای نسبتا سریع و متناوبی استفاده می کنند. فروپاشی هسته زمانی رخ می دهد که ستاره در انفجار نهایی خود را نابود کند. در این زمان یک ابرنواختر متولد می شود که نور آن میلیونها برابر بیشتر از نور خود ستاره است.

براساس گزارش ساینس اکسپرس، بین سالهای 2005 تا 2008 ستاره شناسان با استفاده از سیستم تلسکوپ HESS واقع در نامیبیا به مدت 119 ساعت پرتوهای گامایی با انرژی 220 میلیارد الکتروولت را رصد کردند و دریافتند که منبع این پرتوها مرکز کهکشان NGC 253 است.

اکنون این ستاره شناسان موفق شدند سرعت جریان پرتوهای گامایی را که از این منطقه NGC 253 ساطع می شوند اندازه گیری کنند و نشان دهند که سرعت این پرتوها هزار برابر بیشتر از سرعت پرتوهای گامای موجود در مرکز کهکشان راه شیری است.

همچنین منطقه مرکزی NGC 253 پنج برابر درخشانتر از نور پرتوهای گامای حاضر در بقیه قسمتهای هر دوی این کهکشانها است.

سیستم HESS که از چهار تلسکوپ تشکیل شده است از سال 2004 وارد عملیات شد. مساحت آینه هر یک از چهار تلسکوپ HESS برابر با 108 مترمربع است.

منبع پایگاه خبری ماهنامه نجوم

اثر انگشت مریخی!

حسگرهای کاوشگر مریخ گرد Mars Reconnaissance از سطح این سیاره تصاویر شگفت‌انگیزی تهیه کرده است که نشان می‌دهند در سطح سیاره سرخ منطقه‌ای وجود دارد که شبیه اثر انگشت انسان است. حسگر نوری « تصویربرداری آزمایشات علمی با وضوح تصویر بالا » (HiRISE) که روی کاوشگر فضایی Mars Reconnaissance نصب شده، این تصاویر را تهیه کرده است. این کاوشگر در فاصله 300 کیلومتری از سطح مریخ قرار دارد.

 

          

 

این تصاویر بین ماه‌های آوریل و آگوست سال جاری تهیه شده اند و اکنون ناسا آنها را منتشر کرده است. شگفت انگیزترین تصویری که در میان این عکسها وجود دارد، « اثر انگشت مریخ » است! این اثر انگشت در منطقه « کوپراتس » واقع شده است. منطقه کوپراتس بخشی از سیستم عظیم دره‌های ژرف Valles Marineris است که در بیش از چهار هزار کیلومتر در خط استوای مریخ گسترده شده است.

 

          

 

به گفته دانشمندان ناسا، این خاک موجی شکل در اثر تغییرات مداوم آب و هوا که در مدت میلیونها سال رخ داده ایجاد شده است. مریخ چهارمین سیاره در سامانه خورشیدی است که در مداری طویل‌تر از زمین و با سرعتی کمتر از زمین حرکت می‌کند. هر یک باری که به دور خورشید می چرخد معادل ۶۸۷ روز زمینی طول می‌کشد و شب و روز کمی طولانی‌تر از کره زمین دارد.

آسمان پارس

 

معرفی اجرام غیر ستاره ای شهریورماه

با تاریک شدن هوا در این شبها مثلث تابستانی شامل نسر واقع، دنب و نسر طائر در بالای سر ما خودنمایی می کند. ستاره سرخگون سماک رامح کم کم به پائین افق غربی فرو می رود و ستاره های اصلی دب اکبر در افق در پائین سمت شمال غربی قرار می گیرند. اما ستاره قلب العقرب در جبهه جنوب غربی برای ناظران زیر عرض جغرافیایی 50 درجه تلالو دارد در حالی که در منطقه جنوب شرقی، ستاره تنهای فم الحوت کم کم در بالای افق و در مکانی خالی و خلوت ظاهر می شود. در سمت شرق چهار گوش اسب بالدار و به دنبال آن ستاره های آندرومدا طلوع می کنند. در افق جنوبی هم قوس از قوری داغ خود هنوز بخار ایجاد می کند و با آن هاله کهکشان راه شیری را می سازد. اما فراتر از صورت فلکی های شهریورماه اجرام غیر ستاره ای آن دل هر رصدگری را که شیفته آسمان شب باشد می رباید. در این مقاله قصد دارم تا به معرفی تعدادی از این اجرام بپردازم:                                                

1- سحابی سیاره نمای هلیکس: به طور حتم شما با این سحابی سیاره نما آشنا هستید و تصویر سه بعدی را که هابل چند سال پیش از آن تهیه کرد را به خاطر دارید. سحابی زیبایی که با نمایش خود، مرگ خورشید را در پنج میلیارد سال آینده شبیه سازی می کند. در میانه صورت فلکی های حوت جنوبی و حجار و جدی قرار دارد، بنابراین نمی توان گفت که این جرم جزء کدام صورت فلکی است ولی در طراحی نقشه های نجومی آن را جزء صورت فلکی حجار حساب می کنند. با قدر 6.5+ در فاصله ای حدود 450 سال نوری از ما قرار گرفته است. این شبها تقریباً با کمی اختلاف حدود ساعت 21 از افق محل شما بالا می آید. برای پیدا کردن آن ستاره 88- حجار را با قدر 3.5 که یکی از ستاره های همین صورت فلکی است پیدا کنید و در میدان دید دوربین خود قرار دهید. سپس حدود 8 درجه به سمت شمال شرق ستاره حرکت کنید تا ستاره اپسیلون- حجار با قدر 5.8+ را بیابید. تقریباً هلیکس در یک دقیقه قوسی این ستاره قرار دارد. جرمی مه آلود که باید با روش چپ چپ نگاه کردن آن را مشاهده کنید.

                            

2- سحابی عقاب: جرمی که با قدر 6.5+ در فاصله 7000 سال نوری از ما قرار دارد. همه ما تصویری را که هابل در پانزدهمین سالگرد خود از قلب این سحابی گرفت به خاطر داریم. برای رصد آن ستاره دوتایی گاما-سپر را پیدا کرده و 2 درجه به سمت جنوب شرق این ستاره حرکت کنید تا شانزدهمین جرم از کاتالوگ مسیه در میدان دید شما قرار گیرد. اگر رصدگری تیزبینی باشید خوشه ستاره ای میان آن را می توانید ببینید.                         

 3- سحابی اُمگا: هفدهمین جرم از کاتالوگ مسیه که در فاصله 5000 سال نوری از ما قرار گرفته است. با قدر7.0+ در دو درجه ای سحابی عقابف کمی بالاتر از قلب کهکشان راه شیری واقع است. آن را جزء صورت فلکی قوس به شمار می آورند. برای مشاهده آن در آسمان پس از پیدا کردن ستاره گاما-سپر، 2 درجه به سمت جنوب غرب این ستاره حرکت کنید تا این جرم را که خوشه ای را در قلب خود جای داده است مشاهده کنید.                 

4- سحابی سه تکه: جرم مه آلود بارزی که در آسمان نواحی دور از شهر به راحتی با چشم غیر مسلح از قدر 5.0+ پیداست. در فاصله 5200 سال نوری از ما که در صورت فلکی قوس واقع شده است. برای یافتن آن ستاره مو- قوس را در چشمی دوربین خود پیدا کنید و 3 درجه به سمت جنوب شرق آن حرکت کنید تا آن را مقابل چشمان خود ببینید. 

                          

5- سحابی مرداب: بهترین جرم سحابی گون برای مشاهده در فصل تابستان. دقیقاً در قلب کهکشان واقع شده است. از قدر5.0+ و در فاصله 5000 سال نوری از ما در صورت فلکی قوس خودنمایی می کند. سحابی زیبایی همراه با خوشه ستاره ای در وسط آن و همدم سحابی سه جزئی که در 1 درجه ای آن واقع است. درست در 1 درجه ای جنوب غرب سحابی سه تکه. اگر از دوربین دوچشمی استفاده می کنید هر دور را در یک میدان دید می بینید.                                          

6- سحابی آمریکای شمالی: به حتم با این سحابی آشنا هستید ولی کمتر کسی پیدا می شود که آن را به طور مستقیم دیده باشد. به قدر 4.0+ آن نگاه نکنید زیرا قدر بیان شده قدر مجموع آن است. هفت هزارمین جرم از کاتالوگ ان.جی.سی در فاصله 1600 سال نوری از ما واقع در دجاجه. برای شکار آن 3 درجه به سمت جنوب شرق دنب (آلفا-دجاجه) حرکت کنید.

8- سحابی سیاره نمای حلقه ای: یکی از مشهورترین اجرام طبقه خود واقع در صورت فلکی شلیاق با قدر مجموع 9.6+ با گستردگی تقریباً یک دقیقه قوسی. به خاطر قدر مجموع کم آن شاید نتوانید آن را با تلسکوپ و دوربینهای کوچک پیدا کنید اما در عوض یافتن جای آن در آسمان شب بسیار ساده است. با پیدا کردن بتا-شلیاق به سمت گاما- شلیاق حرکت کنید. اگر ابزار مناسبی داشته باشید در میانه راه، آن را پیدا خواهید کرد.

9- سحابی ساعت شنی: با قدر مجموع 7.5+ در فاصله 1000 سال نوری از قرار گرفته است. بیست و هفتمین شماره از کاتالوگ مسیه را به خود اختصاص داده است. برای رصد آن اتا-سپر را مشاهده کرده و سپس 3 درجه به سمت شرق آن حرکت کنید تا این سحابی زیبا در میدان دید شما ظاهر شود. با نامهایی نظیر نیم سیب، سحابی دمبلی و یا خفاش آن را می شناسید. مشاهده این سحابی سیاره نما سرنوشت خورشید را که در پنج میلیارد سال دیگر برای ما یادآوری می کند.   

                           

10- خوشه باز پروانه: از قدر 4.5 در صورت فلکی عقرب واقع شده و 2000 سال نوری با ما فاصله دارد. اگر 3 درجه به سمت غرب آن حرک کنید سحابی بطلمیوس (ام 7) را می بینید.             

11- خوشه کروی آدامس بادکنکی: از این نام تعجب نکنید. بیشتر منجمان جهان دوازدهمین شماره از کاتالوگ مسیه را به این نام می شناسند. در مارافسای قرار دارد و  از قدر 8 در  16000 سال نوری از ما درخشش ضعیف خود را به ما می نمایاند. پیدا کردن آن از روش پرش پله ای ستارگان سخت است زیرا ستاره پرنوری در اطراف آن دیده نمی شود. در 3 درجه ای ام 10 واقع شده است.        

12- کهکشان گردابی: کهکشانی واقع در صورت فلکی دب اکبر. تلسکوپ فضایی هابل در پانزدهیمن ساگرد تولد خود از آن تصویر زیبایی تهیه کرد. از قدر 8 بوده و برای پیدا کردن آن آخرین ستاره ملاقه دب اکبر را در میدان دید چشمی قرار دهید. درست در 3.5 درجه ای جنوب این ستاره واقع شده است.    

آسمان پارس

یک کوتوله سفید در آستانه انفجار

وقتی یک کوتوله سفید بزرگتر از 1.4 برابر جرم خورشید برسد، یا بصورت ابرنواختر منفجر میشود و یا بر سر هسته خود سقوط میکند و جرم دیگری را بنام ستاره نیوترونی می سازد.

 یک ستاره کوتوله سفید در آستانه انفجار ابرنواختری

تلسکوپ فضایی اشعه ایکس نیوتن اولین تصویر واضح و نزدیک یک کوتوله سفید را که طی چند میلیون سال بعد می تواند بصورت ابرنواختر Ia منفجر شود کشف نموده است. البته با مقیاس زمانی در فضا این مدت خیلی زود و عنقریب شمرده میشود و هر چند این کوتوله سفید بدور ستاره همدم خود (ستاره HD 49798) در حال گردش است، اما به قدر کافی از ما دور است و خطری را برای زمین ایجاد نمی کند ولی آنقدر نزدیک است که بتواند به یکی از زیباترین اجرام آسمانی برای رصدگران مبدل شود. محاسبات نشان میدهد که این ستاره اول به درخشندگی ماه کامل درخشان میشود و به قدری روشن خواهد بود که حتی در روز با چشمان غیر مسلح قابل مشاهده می باشد، اما این واقعه زیاد طولانی نخواهد بود.

اخترشناسان از سال 1997 به این سو به دنبال این جرم آسمانی بودند و در آن زمان متوجه شدند که اتفاقات عجیبی در طول موج های اشعه ایکس در نزدیکی ستاره HD 49798 جریان دارد. حالا به پاس چشم تیز بین و حساسیت قوی تلسکوپ فضایی نیوتن این جرم اسرار آمیز کشف گردید. رصد ها نشان داد که یک ستاره کوتوله (کوچک) سفید یا به گونه دیگر قلب یک ستاره مرده با اشعه ایکس در فضا می تابد.

ساندرو میرگاتی از مرکز تحقیقاتی INAF–IASF در شهر میلان ایتالیا می گوید " این یک کوتوله معمولی نیست. بعد از اندازه گیری جرم آن، ما دریافتیم که دوبرابر تصور قبلی مان بزرگ است. اکثر کوتوله های سفید در واقع حدود 0.6 درصد جرم خورشید اند که در یک فضایی به اندازه زمین متراکم و جمع شده اند. اما این کوتوله سفید خاص و بی مانند دو برابر جرم دارد و در فضایی برابر با نیم قطر زمین جمع شده است و در هر 13 ثانیه یک بار بدور محور خود می چرخد که تا کنون تیز پا و سریعترین کوتوله شناخته شده می باشد". 

 

مشخص نمودن جرم یک ستاره برای اخترشناسان بسیار مهم است، زیرا تلسکوپ فضایی نیوتن می تواند به اخترشناسان در "وزن" نمودن یک ستاره کمک کند که در نتیجه میتوان خصوصیات گرانشی یک جسم را بر اساس نظریه نیوتن کشف نمود.  

 

اکثر کوتوله ها با دزدیدن گاز ستاره همدم رشد می کنند و این پروسه به رشد یپوسته یا برافزایشی مشهور است. حالا این کوتوله با جرم 1.3 برابر جرم خورشید به خطرناک ترین حد موجودیت خود رسیده است.

وقتی یک کوتوله سفید بزرگتر از 1.4 برابر جرم خورشید برسد، یا بصورت ابرنواختر منفجر میشود و یا بر سر هسته خود سقوط میکند و جرم دیگری را بنام ستاره نوترونی می سازد. انفجار یک کوتوله سفید مشهور ترین توضیح برای وجود ابرنواختر های نوع Ia در عالم می باشد. این انفجار های درخشان به مثابه یک فانوس برای یافتن کوتوله های سفیدی که در حال ربودن گاز ستاره همدم خود می باشند بکار میروند تا بتوان جرم آن را با دقت مشخص نمود.  

 

این تصویر سنگ سرخ یا (Rosset Stone) یک کوتوله سفید در یک منظومه دوتایی است. تشخیص دقیق جرم هر دو ستاره در منظومه های دو ستاره ی بسیار مهم است. حالا دانشمندان میتوانند مطالعات بیشتر در این بخش را ادامه دهند و سعی کنند تا گذشته آن را طوری بسازند که بتوان آینده آن را محاسبه کرد.

حالا میرگاتی می گوید به خوانندگان تان بگویید تا در جستجوی یک نمایش زیبای آسمانی باشند، البته نه به این زودی ها. امیدورایم دیگر ایمیل های  فریبنده در مورد اینکه عنقریب یک ابرنواختر به اندازه ماه در روز دیده خواهد شد دریافت نکنیم، درست شبیه فریب قبلی که همه انتظار داشتند مریخ را در آسمان شب به اندازه ماه ببینند.

منبع:آسمان پارس

 

صورت فلکی ذات‌الکرسی

ذات‌الکُرسی، خداوند کرسی یا کاسیوپیا، از پیکرهای آسمانی است که در نیم‌کره شمالی زمین دیده می‌شود.

پیکر Wشکل این صورت فلکی به آسانی قابل مشاهده است. دو ستارهٔ انتهایی آن راهنمای خوبی برای پیدا کردن اسب بزرگ است.^[۱]

ذات‌الکرسی نخستین بار توسط عبدالرحمان صوفی رازی با چشم غیرمسلح رصد شد و مورد مطالعه قرار گرفت.

ویژگی‌ها

این پیکر آسمانی بهترین نقطهٔ شروع برای یافتن ستارگان در پاییز است. پنج ستارهٔ اصلی در آن، مانند حرف W کنار هم قرار گرفته‌اند و با اینکه هیچکدام روشنتر از قدر اول نیستند به راحتی می‌توان شکل W یا M را مشاهده کرد. درخشانترین ستارهٔ ذات الکرسی ستارهٔ صدر (Schedar) در راس غربی W واقع است. اگر از ستارهٔ میانی W یعنی گاما-تخت‌نشین، خطی فرضی را به صدر وصل کنیم و آن را ۱۰ برابر فاصلهٔ دو ستاره امتداد دهیم به صورت فلکی بزرگ فرس اعظم یا اسب بالدار می‌رسیم. ستارگان اصلی آن مربع بزرگی را می‌سازند که مربع فرس اعظم نامیده می‌شود و قدر ستارگان آن کمتر از قدر اول است. در یک شب تاریک برای امتحان تیزبین بودنتان می‌توانید ستارگان درون آن را بشمارید که به بیش از ۱۲ تا هم می‌رسند.

چارگوش بزرگ (Great square) پگاسوس (Pegasus) در افسانه‌ها اسب بالداری بوده، به گونه‌ای که مربع بزرگ، بدن و بالهای آن را تشکیل می‌دهد. ستارگان بزرگ از بالا طرف راست در جهت عقربه‌های ساعت به ترتیب ساق (Scheat)، مرکب (Markab)، جنب (Algenib) و فرس (Alpheratz) نام دارد، فرس ستارهٔ فوقانی چپ مربع، در واقع متعلق به پیکر زن برزنجیر (آندرومدا) است که شامل دو ردیف از ستارگان قدر سوم و چهارم است که یک V با دهانهٔ تنگ تشکیل می‌دهند و نوک این V را ستارهٔ فرس می‌سازد.

اگر در آندرومدا، دومین جفت ستارهٔ شکلV را بسوی تخت‌نشین و به اندازهٔ فاصله خودشان امتداد دهیم به یک لکهٔ نورانی میرسیم که کهکشان مارپیچی M۳۱ نام دارد. این کهکشان شبیه کهکشان راه شیری است که درفاصلهٔ ۲٫۹ میلیون سال نوری از ما قرار گرفته و نزدیک‌ترین کهکشان از نظر فاصله‌است و با چشم غیر مسلح نیز دیده می‌شود.

اگر دو ستارهٔ آلفا و بتا که در راس عمودی ذات الکرسی قرار دارد را در جهت بتا دنبال کنیم، به صورت فلکی قیفاووس (Cepheus) می‌رسیم که درخشان‌ترین ستارهٔ آن الدرامین (Alderamin) است که در عربی بازوی راست معنی می‌دهد و ستارهٔ درخشان بعد از آلدرامین، الفرق (Alphirk) است. ستارهٔ دلتا در قیفاووس، ستارهٔ متغییر معروفی است که درخشندگی آن هر ۵٫۳ روز بین ۴٫۱+ تا ۵٫۲+ تغییر می‌کند.

این سه صورت فلکی در اساطیر باستان با هم خانواده‌ای را تشکیل می‌دهند که آندرومدا شاهدخت اتیوپی دختر قیفاووس و کاسیوپیا (ذات الکرسی) بوده‌است. دو رشته ستارگان آندرومدا را می‌توان به دو پای اسب تشبیه کرد. کاسیوپیا (Cassiopeia) یا تخت‌نشین، ملکهٔ اتیوپی، مادر آندرومدا، طبق افسانه‌ها بر روی تختی نشسته‌است که چندان راحت نیست! و پادشاه اتیوپی پدر آندرومدا، قیفاووس است.

اجرام عمقی آسمان

• ان‌جی‌سی ۲۸۱
• سحابی قلب

منبع:ویکیپدیا

تصویر خوشه های کروی M80 و M4 و ستاره قلب العقرب