ماده شگفت در دل ستاره های کوارکی

طی بررسی های اخیر دانشمندان دریافته اند که در مرکز یک ستاره نوترونی بی اندازه چگال ممکن است نوترون ها آنچنان فشرده شوند که ساختارشان در هم بشکند و ماده به دریایی از کوارک های آزاد، گلئون ها و الکترون ها تبدیل شود.

بیشتر ماده ای که ما در عالم می شناسیم مانند ستاره ها، سحابی ها، سیارات، غبارهای میان ستاره ای و... از سه ذره پرتون، نوترون و الکترون ساخته شده اند. تا مدتها گمان بر این بود که این ذره ها، ذرات بنیادی عالم هستند و نمی توان آنها را به اجزای کوچکتری تقسیم کرد. این باور هنوز در مورد الکترون وجود دارد، اما تبدیل پروتون و نوترون به یکدیگر در برخی واکنش های هسته ای و آزمایش های پیشرفته تری که در شتاب دهنده های ذرات بنیادی انجام شده، نشان داده است که آنها از ذرات سازنده کوچکتری به نام « کوارک » ساخته شده اند. تاکنون شش نوع کوارک شناخته شده است. پروتون ها از دو کوارک Down و یک کوارک Up ساخته می شوند و دو کوارک Up و یک کوارک Down نوترون را می سازند. برای نگه داشتن کوارک ها کنار یکدیگر چسب مخصوصی لازم است! این وظیفه به عهده ذرات دیگری است که « گلئون » نام دارند.

 

در حالت طبیعی نمی توان کوارک ها را به صورت آزاد و منفرد یا در مجموعه هایی غیر از این دو حالت یافت، اما اگر چگالی و فشار آن قدر زیاد باشد که ساختار پروتون ها و نوترون ها در هم بشکند شاید ماده جدیدی خلق شود که دیگر ساختار شناخته شده قبلی را ندارد. دیگر نمی توان از ذره یا ذرات به صورت مشخص نام برد؛ چراکه ماده به دریای یکپارچه ای از کوارک ها، گلئون ها و الکترون ها تبدیل شده است. چگالی این ماده از چگالی هسته اتم ها که شامل پروتون ها و نوترون های مجزاست، بسیار بیشتر است و خاصیت های آن نیز با خواص ماده معمولی بسیار متفاوت خواهد بود. دانشمندان این ماده جدید را « ماده کوارکی » یا « ماده شگفت » نامیده اند.

 

برای تفکیک ستاره نوترونی از ستاره کوارکی اخترشناسان نیاز دارند که نسبت جرم به شعاع ستاره مورد نظر را بدانند. به دست آوردن جرم ساده تر است؛ به ویژه برای ستاره های نوترونی ای که در مجموعه ای دوتایی قرار دارند، زیرا دوره تناوب آنها به جرم و فاصله دو همدم از یکدیگر بستگی دارد. طبق مشاهدات صورت گرفته، قطر ستارهای کوارکی حدود 10 تا 11 کیلومتر تخمین زده می شود. این مقدار را مقایسه کنید با اندازه یک ستاره نوترونی متوسط به قطر 20 تا 30 کیلومتر! 

 

               

 

ماده شگفت ممکن است پایدارترین شکل ممکن ماده باشد. تاکنون این عنوان به هسته اتم آهن اطلاق می شد که نقطه پایانی واکنش های هسته ای در مرکز ستاره های سنگین و پرجرم است. اگر چنین باشد، پس از ساخته شدن ماده شگفت، برای نگهداری آن به همین اندازه شکل فشرده نیازی به گرانش نخواهد بود. برخی نظریه پردازان معتقدند این ماده بسیار چگال می تواند هر شکل دیگری از ماده را که با آن برخورد کند درهم بشکند و تبدیل به ماده شگفت کند. اما جای نگرانی نیست، چراکه حتی اگر این اتفاق بیفتد، سرعت انجام آن بسیار کم است. با این اوصاف، تصور کنید که کمی ماده شگفت روی زمین یا خورشید بریزد. چه اتفاقی خواهد افتاد؟ ماده شگفت به سرعت به سمت مرکز می رود و در همان جا باقی می ماند، بدون اینکه آسیبی به محیط اطراف وارد کند.

کهکشان آندرومدا

عکس از اشین دانیلی ذاکاریان

سایت نماهای رویایی

نگاهی دقیق بر M20

تصاویر جدید به دست آمده از سحابی سه تکه نشان میدهد که این کارخانه ستاره سازی با فاصله ای در حدود 5500 سال نوری از زمین ترکیبی کم نظیر از سه گونه متفاوت از سحابی ها را در دل خود جای داده است.

تصاویر جدید به دست آمده از سحابی سه تکه  نشان میدهد که این کارخانه ستاره سازی با فاصله ای در حدود 5500 سال نوری از زمین ترکیبی کم نظیر از سه گونه متفاوت از سحابی ها را در دل خود جای داده است.

این تصویر که توسط اختر شناسان رصدخانه جنوبی اروپا(ESO)  در شیلی به دست آمده است در واقع اولین مراحل زندگی ستاره ها  از شکل گیری تا نخستین انوار آنها را پیش روی ما قرار میدهد.از طرفی گرما وبادهای ساطع شده از این ستاره های تازه متولد شده این دیگ مملوء از گازوگردوغباررا متلاطم میکند و از سوی دیگر رمبش مواد تیره رنگ درون سحابی  تولد ستاره هایی  جدید را رقم می زند . دلیل نامگذاری این سحابی نوارهای تیره ایست که قلب درخشان سحابی را به سه قسمت تقسیم میکند. اختر شناس فرانسوی شارل مسیه نخستین کسی بود که این سحابی را به صورت جرمی درخشان ومه آلود رصد کرد  و آن را در رده بیستم کاتالوگ خود به نام M20  نامگذاری کرد اما 60 سال بعد هنگامی که دانشمند انگلیسی  جان هرشل در رصدهای خود نوار تیره رنگ تفکیک کننده آنرا مشاهده کرد  نام سحابی را به "سه تکه " تغییر داد.

       

 این تصویرکه نمایی جدیداز سحابی را نشان میدهد  توسط دوربین عکاسی میدان باز متصل شده به تلسکوپ 2.2 متری ESO در رصد خانه شمال شیلی گرفته شده است وهمانطورکه در تصویرمشخص است نواحی مختلف سحابی در نور مرئی  دیده میشوند. ناحیه آبی رنگی که در قسمت سمت چپ و بالای تصویر قرار دارد  یک سحابی بازتابی  است که نور رسیده از ستاره های  جوان نزدیکی  سحابی را بازتاب میکند . بزرگترین و درخشانترین این ستاره ها که دمای فوق العاده زیادی دارند در طیف مرئی به رنگ آبی می درخشند و با توجه به اینکه ذرات گرد و غبار طیف نور آبی را بیش از نو قرمز پراکنده می کنند(پدیده ای که سبب رنگ آبی آسمان در روز و رنگ قرمز آن در هنگام غروب میشود) این  بخش از سحابی به رنگ نیلی دیده می شود.رنگ صورتی مایل به قرمزی که در نواحی پیرامونی سحابی دیده میشود بخش نشری  سحابی و ناشی از گاز  هیدروژن درون آن است . در اینجا  این گاز که  بخش عمده حجم سحابی را تشکیل میدهد براثر گرمای فوق العاده ای که از ستارگان سوزان مرکز سحابی ساطع می شود داغ شده و از خود نور قرمز منتشرمی کند .و در نهایت سومین بخش تشکیل دهنده سحابی سه تکه، نوارهای تیره رنگ و تقسیم کننده ایست که از میان آن میگذرد . این نوارهای تیره همان سحابی های تاریک هستند که به سبب تیره بودن به این نام خوانده میشوند. درون این نواحی تیره مراحل پایانی عمر ستاره ها یعنی رمبش مواد، تحت نیروی عظیم گرانشی صورت میگیرد.در قسمت زیرین بخش نشری، باریکه ای از گاز از دل این ابر کیهانی بیرون زده که جهت آن به سمت مرکز سحابی است. این  بخش نمونه بارزی از  توده گازی تبخیر شونده یا "EGG " (ستون های از گاز متراکم که محل شکل گیری ستاره ها هستند)است خصوصیتی که در نواحی دیگر ستاره سازی چون  سحابی عقاب هم دیده میشود .درنوک این ستون گازی توده متراکم تری از گاز دیده میشود که مانع رسیدن نور ستاره های پرجرم به این ناحیه میشود.

 

منبع:آسمان پارس

شکار ستاره ای جدید در آسمان

جدیدترین تصاویر تهیه شده توسط اخترشناسان ژاپنی، ستاره ای جدید را نشان می دهد که توجه منجمان را به خود معطوف کرده است.

 در تصاویر گرفته شده، توسط چندین اخترشناس ژاپنی از محدوده صورت فلکی قوس  نواختری از قدر 7.7 آشکار شده است، که رصدهای صورت گرفته از مراکز نجومی روسیه، آمریکا و اروپا ظهور این جرم جدید را تأیید می کنند.

 

 

 

نام رسمی برای این نواختر انتخاب نشده است، و در اخبار مربوط به این ستاره از Nova Sgr 2009 No. 3

و  VSX J180707.6-334633 استفاده شده است. پس از غروب آفتاب شما هم به سراغ این جرم بروید، و با تعیین قدر آن در بازه های زمانی مشخص، گزارش های رصدی خود را به سایت نجوم و انجمن آمریکایی رصدگران ستاره های متغیر بفرستید.

منتظر اخبار تکمیلی از این پدیده باشید.

مختصات نواختر:

RA = 18h 07m 07.67s, (بعد)

 Dec = -33d 46m 33.9s (2000.0)(میل)

منبع:پایگاه خبری ماهنامه نجوم

چه تعداد کهکشان تاکنون کشف شده؟

اخترشناسان فکر می کنند که صد ها میلیارد کهکشان در کائنات وجود دارد، اما شمار دقیق آن تا کنون مشخص نشده است . آیا لازم است اخترشناسان بدانند که چه تعداد کهکشان راما میشناسیم؟

 

 

میدان دید بینهایت عمیق هابل

 

آقای اید چرچویل دانشمند اخترشناس در دانشگاه ویسکانسین – مادیسون می گوید "ما تعداد دقیق کهکشان ها را نمی دانیم، اما میدانیم که بسیار زیاد اند". در یک تصویر گرفته شده توسط تلسکوپ فضایی هابل حدود 10 هزار کهکشان دیده می شود.

در کهکشان خود ما (کهکشان راه شیری) حدود 100 تا 300 میلیارد ستاره وجود دارد. از جمله فقط 8479 ستاره آن از زمین قابل دیدن می باشند. در یک شرایط خوب و از یک نقطه خاص تقریبأ 2500 ستاره با چشم غیر مسلح در شب دیده می شود. اما با بهتر شدن تلسکوپ های ما، شمار کهکشان ها هم بیشتر می شود و می توانیم بهتر به گذشته های دور تر بنگریم.

 

آقای چرچویل می گوید " بخاطر شمردن همه آنها، باید بتوانید خیلی دور به گذشته؛ یعنی عمیقتر به فضا بنگرید تا ببینید که کهکشان ها چه زمانی تشکیل شده اند. ما تا کنون به آن حد نرسیده ایم. تعداد کهکشان ها به خوبی مشخص نشده، اما زمانی به این هدف خواهیم رسید."

 

تخمین شمار موجود کهکشان ها در کائنات با شمردن اینکه چه تعداد کهکشان را می توانیم در یک منطقه کوچک از آسمان بنگیریم، بدست آمده است. سپس این تعداد را استفاده می کنیم تا حدس بزنیم که چه تعداد کهکشان در کل آسمان وجود دارد.

 

در حال حاضر، صد ها میلیارد کهکشان توسط میدان بی نهایت عمیق تلسکوپ فضایی هابل در مدت یکسال شمرده شده است. هابل با نشانه گرفتن به یک قسمت کوچک آسمان برای چند ماه؛ یعنی یک نقطه کوچک کمتر از یک دهم یک میلیونم آسمان را جستجو می کند، هابل تصویری را از فاصله 13 میلیارد سال نوری دور برای ما تهیه نمود.

 

 

میدان عمیق هابل

 

چرچویل می گوید "شما به آسمان مینگرید و با خود می گویید که چه تعداد کهکشان را می توانم ببینم؟ بعد معلوم می شود که چقدر شمار آن زیاد است". شما تعدادی از کهکشان در یک قسمت کوچک آسمان (به اندازه یک سانتی متر مربع) را بردارید و همه آسمان را با این قسمت کوچک ضرب کنید. در نتیجه می بینید که چقدر شمار کهکشان ها در آسمان زیاد است.

منبع:آسمان پارس

سحابی های سیاره نما

یک سحابی نشری که اطراف بعضی ستاره ها قرار داردودر واقع ناشی از فرار مواد از  همان ستاره ها می باشد تقریبا" کروی شکل بوده واز آنجاییکه درتلسکوپها به شکل سیاره دیده می شود سحابی سیاره ای نام گرفته است.تاکنون بیش از 1500 عدد سحابی سیاره ای در کهکشان راه شیری فهرست بندی شده اند که احتمالا" یک دهم تعداد واقعی آنها در کهکشان باشد.شعاع آنها از ابعاد منظومه شمسی گرفته تاچند سال نوری می باشد.سحابی های سیاره ای کوچک در تصاویر مستقیم٬ به شکل نقطه دیده می شوندو فقط ازخطوط نشری طیف آنهاست که از ستاره قابل تفکیک هستند.

در سال 1785 چهار سال بعد از کشف اورانوس ویلیام هرشل بدلیل شباهت آنها به سیارات٬  نام سحابی سیاره ای را برای آنها انتخاب کرد.او ابتدا فکر کرد که این سحابیها توده ای متمرکز از چندین ستاره ٬مانند خوشه های کروی هستند چند سال بعد سحابی ngc 1514  را کشف نمود که به شکل ستاره ای از قدر 8 بود که دارای جوی کروی ودرخشان بود .او متوجه شد که ستاره دقیقا"در مرکز سحابی قرار دارد بعد از مدتی متقاعد شد که سحابی واقعا" وجود دارد وترکیبی از ستاره نیست.

ستاره های مرکزی سحابیهای سیاره ای ٬ ستاره هایی بسیار داغ هستند ودمای آنها بین 20000 درجه تا 100000 درجه وحتی بیشتر است.باتوجه به این دمای بالا درخشندگی آنها (بین 1/0 تا 100 برابر درخشندگی خورشید )کم است بنابراین باید ستاره هایی کوچک باشند  وبا توجه به این٬ تصور براین است که باید در حال تبدیل شدن به کوتوله سفید باشند.مواد تشکیل دهنده سحابی که از جنس گاز هیدروژن داغ است موادی هستند که مدتی پیش٬ زمانی که ستاره از نوع غول سرخ بوده از لایه های بیرونی آن با سرعت های حتی  بیش از 60 کیلومتر در ثانیه فرار کرده اند.در بعضی موارد ستاره مرکزی بعد از مدتی موادی را  به شکل باد ستاره ای قوی از خود بیرون می دهد  واین باد موجب انقباض مواد در لایه های داخلی تر سحابی شده ودرون سحابی به شکل پوسته ای کروی مشاهده می شود.

تنها ده درصد سحابیهای سیاره ای کروی هستند.حدود 70 درصد آنها دارای ساختمانی دوقطبی ودارای دو لب( lobe ) می باشند.در بقیه موارد وجود میدان های مغناطیسی٬ چرخش ٬ دوتایی بودن ستاره  ویا حضور توده های گازی می تواند به اشکال پیچیده تری منجر شوند.

بطور کلی سحابیهای سیاره ای به 6 دسته تقسیم شده اندکه با اعداد یونانی نشان داده می شوند.

I  - ستاره مانند

II- قرص مانند که به سه زیر دسته تقسیم می شوند a – بسمت مرکز روشنتر هستند b – منظم  c – دارای ساختمانی تاحدودی حلقه مانند

III- قرص نامنظم که به دو زیر دسته  تقسیم می شوند a – خیلی نامنظم b-دارای ساختمانی تا حدودی حلقه ای

IV- حلقه ای

V- نامنظم

VI – دارای ساختمانی آنومالی

درخشندگی سحابی سیاره ای ناشی از تابش نور ماوراءبنفش ستاره داغ مرکزی است.اتمهای گازهای سحابی توسط فوتونهای ماوراءبنفش با انرژی لازم یونیده می شوند.برای مثال اتمهای هیدروژن توسط فوتونهای باطول موج ۹۱/۲نانومتر یا کوتاهتر یونیده می شوند.وقتی یونها با الکترونهای جداشده ترکیب می شوند فوتونهایی با نور مطابق با چندین انرژی مجاز تولید می کنند.بنابراین هر فوتون ماوراءبنفش تولیدی از ستاره مرکزی  ورودی به سحابی  به طیفی گسترده از فوتونها منجر می شود.

هر ستاره ی مرکزی توانایی تولید نور برای یونیده کردن حجم خاصی از سحابی دارد.امکان دارد گستره سحابی آنقدر باشد که نور ماوراءبنفش ستاره نمی تواند موجب درخشنده شدن آن شود.درحقیقت درون هر سحابی می توان چندین ناحیه مجزا سحابی مشاهده نمود که هرکدام ناشی از یونیده شدن نوع خاصی اتم یا یون  است.بنابراین میتوان تفاوت ساختمان درونی سحابی را بکمک عکسهایی که با فیلترهای مجزا در طول موجهای متفاوت گرفته شده باشند احساس کرد.سحابی حلقوی M57  در صورت فلکی شلیاق نمونه خوبی است وتصاویر گرفته شده در طول موجهای آبی٬ سبز وقرمز از آن٬ گستره آنرا بزرگتر از آنچیزی که در نور مرئی قابل مشاهده است نشان می دهند چراکه هرکدام نشاندهنده نوع خاصی اتم یا یون هستند.برای دیدن سحابیهای سیاره ای بهتراست که از فیلترهای مناسب وبزرگنمایی های زیاد استفاده نمود.

تمام سحابیهای سیاره ای در حال انبساط هستندواین نکته را بدو روش می توان مشاهده کرد

روش اول :انتقال دوپلری در خطوط طیفی سحابی در امتداد خط دید که سرعتهای در حدود 20 کیلومتر در ثانیه را نشان می دهد.روش دوم: افزایش اندازه سحابی  با کمک عکسبرداری در دو زمان متفاوت چند ساله  در امتداد خط دیدبراحتی قابل لمس است.از اندازه گیری انبساط شعاعی ومماسی (اگر بتوانیم فرض کنیم که مساوی هستند) می توان در جهت اندازه گیری فاصله سحابی استفاده کرد.

با در نظر گرفتن اینکه باگذشت زمان سحابی منبسط شده وستاره مرکزی هم ضعیفتر می شود می توان عمر سحابیهای سیاره ای را در حد چند ده هزار سال نتیجه گیری کرد.از آنجاییکه حدود 10000 سحابی سیاره ای در کهکشان راه شیری وجود دارد می توان حدس زد که هر ساله چند عدد از آنها باید تولید شود.

نمونه های بارز سحابیهای سیاره ای سحابیهای زیر هستند:

سحابی پروانه ای  ٬سحابی دامبل ٬سحابی اسکیمو ٬سحابی هلیکس٬ سحابی جغد و سحابی زحل

سایتی جالب درباره سحابیهای سیاره ای در اینترنت با آدرس زیر وجود دارد

http://www.blackskies.org/

 

منبع:هفت آسمان

برای مشاهده تصاویر بیشتر از این نوع سحابی ها بر روی ادامه مطلب کلیک کنید.

M87 برای ستاره شناسان خودنمایی می کند

وقتی کهکشان M87 فورانی از پرتوی گاما و رادیویی را گسیل کرد که 390 ستاره شناس و دانشمند در حال تماشای آن بودند.آن ها این واقعه را در قالب گزارشی در شماره ی این هفته ی Science Express آورده اند.

مشاهدات اولیه حاکی از آن است که پرتوی گامای مشاهده شده ناشی از رد شدن ذرات از حوالی یک سیاهچاله ی عظیم در این کهکشان و شتاب گرفتن آن ها تا انرژی های بسیار زیاد می باشد.پرتوی گاما انرژی در حد 1 تریلیون بار بیشتر از نور مرئی دارد.

Matthias Beilicke و Henric Krawczynski هردو فیزیکدانانی از دانشگاه واشنگتن هستند و واقعه را با استفاده از آرایه ی تلسکوپ های VERITAS بررسی کردند.مشاهدات آن ها با استفاده از آرایه ای از سه تلسکوپ 12 تا 17 متری انجام شد و آن ها توانستند پرتو های گامای بسیار پر انرژی را ردیابی کنند.همچنین با استفاده از آرایه ی VLBA توانستند پرتوهای رادیویی در حجم بسیار زیاد را با دقت زیاد ردیابی کنند.

 

 

 

منبع پرتوی گامای گسیل شده جایی در 50 میلیون سال نوری زمین در خوشه ی کهکشانی سنبله و به طور دقیق تر سیاهچاله ای در مرکز کهکشان مشهور M87 تشخیص داده شد.این سیاهچاله دارای جرمی بیش از 6 میلیارد برابر خورشید است. اندازه ی یک سیاهچاله با شعاع شوارتزشیلد آن مشخص می گردد.هرچیزی اعم از ماده و یا انرژی در صورت ورود به این مرز دیگر خروجی ندارند.شعاع سیاهچاله ی M87 تقریبا می تواند به اندازه ی منظومه ی شمسی ما باشد.در مواردی در بعضی از این سیاهچاله های ابر پرجرم  پدیده هایی به وجود می آیند به نام جت های سیاهچاله ای،از طریق این جت ها مواد بلعیده شده به صورت پرتو های بسیار شدیدی به طور عمودی از مرکز سیاهچاله بیرون می زنند.این جت ها از زندان شوارتزشیلد سیاهچاله بیرون می زنند و یکی از عظیم ترین ساختارهای کیهانی را بوجود می آورند و طولشان می تواند به هزاران سال نوری برسد.

گسیل های پرتوی گامای شدید M87 نخستین بار در سال 1998 کشف شدند.تا کنون نیز M87 یکی از 25 منابع کشف شده برای گسیل پرتوی گاما در خارج از کهکشان ما می باشد.مطالعات دقیق تر آشکار می سازد که پرتوهای گامای گسیل شده در اوایل جت شکل می گیرند چیزی در حدود فقط 100 شعاع شوارتزشیلد و در آن جا این جت در قیاس با بقیه ی آن بسیار باریک است.

کشف میدان مغناطیسی در ستاره نسرواقع

اخترشناسان برای اولین بار وجود میدان مغناطیسی در یکی از درخشانترین ستاره های آسمان را با کمک تجهیزات طیف نگار تلسکوپ برنارد- لیوت به ثبت رساندند.

 

به گزارش پارس‌اسکای به نقل از گروه دانش خبرگزاری مهر، گروهی از دانشمندان با استفاده از طیف سنج قطبی تلسکوپ برنارد- لیوت واقع در فرانسه موفق به مشاهده تاثیر میدان مغناطیسی، مشهور به تاثیر "زیمان" بر روی نور تابیده شده از ستاره نسرواقع(وگا) شدند.

به دلیل اینکه ستاره وگا بسیار درخشان و نزدیک به زمین است، معمولاً مورد مطالعه قرار می گیرد اما زمانی که با کمک تجهیزات قدرتمند مورد مطالعه قرار می گیرد، معمولا حقایق جدیدی را آشکار می کند. زمان چرخش مداری این ستاره کمتر از یک روز است در حالی که خورشید طی 27 روز چرخش خود را کامل می کند. نیروی گریز از مرکز شدید وگا که توسط چرخشهای بسیار سریع این ستاره به وجود آمده باعث مسطح شدن قسمتهای قطبی ستاره و ایجاد تفاوت حرارتی متغییر و بیش از 1000 درجه سلسیوس میان دو قطب و قسمتهای استوایی خواهد شد.

اختر شناسان طی مطالعات جدید خود نور قطبی شده این ستاره را بررسی کرده و موفق به ردیابی میدان مغناطیسی بسیار ضعیفی در آن شدند. البته این پدیده امری شگفت انگیز به شمار نمی رود زیرا حرکت ذرات باردار در ستاره ها عامل ایجاد میدانهای مغناطیسی هستند.

 

 

با این حال برای ستاره های بزرگتر از خورشید، مانند وگا مدلهای زمین ساختی توانایی پیش بینی شدت و ساختار میدان مغناطیسی را نخواهند داشت. به همین دلیل پس از مطالعات نا موفق متعدد طی دهه گذشته، اخترشناسان در نهایت موفق به ردیابی این پدیده با کمک تلسکوپی قدرتمند در ستاره وگا شدند.

بر اساس گزارش ساینس دیلی، شدت میدان مغناطیسی ستاره وگا 50 میکرو تسلا تعیین شده است که در برابر شدت میدان مغناطیسی زمین و خورشید کاملا ناچیز به شمار می رود. اخترشناسان معتقدند این کشف قدمی کلیدی در درک میدان مغناطیسی بین ستاره ای و تاثیر آنها بر روی تکامل ستارگان به شمار می رود.

ستاره نسرواقع(وگا) یکی از مشهورترین ستاره ها در میان اخترشناسان حرفه ای و آماتور است و در فاصله 25 سال نوری از زمین در صورت فلکی چنگ(لیرا) واقع شده است. این ستاره پنجمین ستاره درخشان آسمان زمین به شمار می رود. وگا همچنین به عنوان مقیاس برای سنجش میزان نور دیگر ستارگان آسمان مورد استفاده قرار می گیرد. این ستاره ابعادی دو برابر خورشید داشته و تنها یک دهم خورشید عمر دارد.

منبع:آسمان پارس

رقص ‌آسمانی‌ کهکشان‌های‌ دو قلو

جام جم آنلاین: تصویر تهیه شده از کهکشان NGC 5427 و دوقلوی جنوبی اش NGC 5426 توسط تلسکوپ جنوبی جمینی در شیلی، جلوه‌ای دیدنی از زیبایی‌های نجوم را به نمایش گذاشته است.

به گزارش ایسنا، این تصویر شگفت انگیز که شاید طرحی نجومی حاصل ترفندهای فتوشاپ به نظر برسد، تصویری واقعی از کهکشان‌های دوقلویی است که گویی با یکدیگر در آسمان می رقصند.

این دو کهکشان مارپیچی نسبتا یکسان در سنبله قرار دارند و فاصله آنها از کهکشان راه شیری ، 90 میلیون سال نوری است.

NGC 5427 (پایین سمت چپ) و همدم جنوبی اش NGC 5426 در گیر و دار واکنش های آرام اما آشفته هستند.

بر اساس یک نظریه، این کهکشان های دوقلو که دارای جرم و ساختار یکسان می باشند و با عنوان Arp271 شناخته شده اند، به صورت غیر آشفته ظاهر شده اند.

اما مطالعات اخیر نشان داده است که کشش متقابل گرانش از ابتدا برای تکمیل و یا جلوگیری از تکامل ویژگی های قابل رویت شروع شده است.

این پل میان کهکشانی مانند یک منبع تغذیه عمل می کند و به کهکشان های دوقلو اجازه می دهد تا گاز و غبار را در فاصله 60000 سال نوری با یکدیگر تقسیم کنند. شاید گاز های برخوردی موجب جلوه دادن انفجارات ستاره‌یی در هر کهکشان باشند.

نواحی تشکیل ستاره و یا HII به صورت گره های زرد رنگ بسیار داغی ظاهر می شوند که الگوهای مارپیچی در هر کهکشان را رسم می کنند.

نواحی HII در بسیاری از سیستم های مارپیچی مشهود می باشند اما در انواع غول پیکرشان مانند NGC 5426 کنجکاوانه گره خورده اند و در بخشی از کهکشان که به NGC 5427 نزدیک است ، فراوان تر می باشد.

انفجارات ستاره‌یی حتی می توانند در فاصله پل ارتباطی کهکشان دیده شوند. تاثیرات گرانشی بین کهکشان ها، زمانی نادر و غیر عادی بودند اما اکنون، ‌کاملا مشهود می باشند(به ویژه در جمعیت چگال خوشه های کهکشانی) و تصور می شود که نقش مهمی را در تکامل کهکشان‌ها ایفا می کنند.

ممکن است اکثر کهکشان‌ها حداقل یک تاثیر متقابل گرانشی از زمان انفجار بزرگ در 13 میلیارد سال پیش تاکنون داشته اند.

کهکشان راه شیری ما به عنوان یک کهکشان مارپیچی در واقع در حال رقصیدن با هردو کهکشان کوتوله ابرهای ماژلانی است و در آینده با کهکشان آندرومدا که در فاصله 6/2 میلیون سال نوری است همراه خواهد شد. سرانجام، عاقبت این گونه برخوردها، شکل گیری یک کهکشان بیضوی بزرگ است.

سحابی امگا

 سحابی امگا، یک زادگاه ستاره‌ای است که در فاصله ی 5500 سال نوری از ما و در صورت فلکی قوس قرار دارد. در عکسی که به تازگی توسط ESO منتشر شده است از جنبه هایی بسیار جالب به نظر می آید.

در این تصویر رنگ قالبی که وجود دارد از وجود گازهایی متفاوت خبر می دهد. (بیشتر هیدروژن و همچنین اکسیژن،نیتروژن و گوگرد) که تحت تاثیر پرتوی فرابنفش ستاره های جوان به درخشش در می آیند. سحابی اومگا که گاهی سحابی قو نیز خوانده می شود یکی از فعال ترین زادگاههای ستارگان است که 15 سال نوری عرض دارد و شامل یک خوشه ی عظیم ستاره ای است.

تابش شدید این ستارگان نوزاد و بادهایی که تولید می کنند باعث بوجود آمدن ساختارهایی تسبیح مانند در این سحابی شده است.وقتی که از درون یک تلسکوپ کوچک مشاهده بشود به مانند حرف یونانی امگا دیده می شود،هرچند که بعضی ها آن را مانند یک قو نیز می بینند.نام هایی دیگر مانند نعل اسب و خرچنگ دریایی نیز به آن داده شده است.

 

 

ستاره شناس سویسی Jean-Philippe Loys de Cheseaux در سال 1745 آن را کشف کرد.در حدود 20 سال بعد نیز شارل مسیه به طور جداگانه آن را کشف کرد و اکنون M17 نیز نامیده می شود.از درون یک تلسکوپ کوچک این سحابی به شکل ستونی محو از نور دیده می شود.ستاره شناسان اولیه شک داشتند که آیا این یک سحابی است و یا یک خوشه ی بسیار دور و کم نور از ستارگان.در 1866 William Huggins با استفاده از ابزار جدیدی به نام طیف نگار که به تازگی اختراع شده بود ثابت کرد که آن یک گاز ملتهب است و نه خوشه ای از ستارگان.در سال های اخیر ستاره شناسان متوجه شده اند که این سحابی یکی از جوان ترین و فعالترین زادگاه های ستاره ای در راه شیری می باشد.

 

منبع:آسمان شب ایران