ایران میزبان المپیاد نجوم در سال جهانی ستاره‌شناسی
فرض کنیم من یک دانش‌آموز دوم دبیرستان در یکی از شهرستان‌های ایران هستم. از کودکی به نجوم بسیار علاقه داشتم و هر شب به آسمان نگاه می‌کردم. کتاب‌های نجومی مانند نجوم به زبان ساده هم خوانده‌ام و با نجوم به طور مقدماتی آشنا هستم؛ آیا من می‌توانم در المپیاد نجوم شرکت کنم؟
المپیاد یک مسابقه دانش‌آموزی است و معمولا سطح سوالاتش در سطح سال‌های دوم و سوم دبیرستان است.
یعنی دانش‌آموزانی که می‌خواهند در المپیاد شرکت کنند باید در این سطح اطلاعات داشته باشند. معمولا کتاب‌های عمومی نجوم که برای مردم عامه نوشته شده‌اند، مثل «نجوم به زبان ساده»، اصلا ریاضیات ندارند. یعنی در آنها نه مساله‌ای حل می‌شود و نه با قوانین فیزیک و ریاضی سر و کار دارند. صرفا برخی پدیده‌های نجومی، علت آنها و برخی از قوانین فیزیک به صورت توصیفی گفته شده است. کسی که در المپیاد نجوم شرکت می‌کند، باید حداقل در حد سال دوم و سوم دبیرستان ریاضیات بداند یا قوانین فیزیک را به فرم ریاضی یاد گرفته باشد؛ یعنی مساله حل کرده باشد. بنابراین تنها خواندن کتاب‌های نجوم عمومی کافی نیست.
هدف اصلی المپیاد برگزاری این رقابت است؟
نه، در واقع هدف اصلی ما این است که نظام آموزش و پرورش را تشویق کنیم که به نجوم اهمیت دهد و دیدگاهش نسبت به نجوم تغییر کند. درس نجوم به طور منظم در دبیرستان‌ها تدریس شود و به عنوان یک شاخه اصلی فیزیک به آن نگاه شود. در طول چند سال گذشته این اتفاق تا حدی افتاده است. حدود چهار، پنج سال پیش درس نجوم اصلا جدی نبود، درس فوق‌برنامه‌ای بود که محتوای قابل‌ملاحظه و برنامه درسی منسجمی نداشت، اما توجه مردم به المپیاد، شاید فقط به این سبب که می‌خواستند مدال بگیرند یا شهرت پیدا کنند، باعث شده است که مدارس توجه بیشتری به این درس بکنند، مدرسان مناسبی انتخاب کنند و نجوم را به طور تقریبا منظم در برنامه درسی بگذارند.
افراد چطور؟ المپیاد برای هر فرد چه تاثیری دارد؟
می‌شود گفت المپیاد فواید ملی داشته است، ممکن است برخی از دانش‌آموزان فقط به خاطر گرفتن مدال نجوم بخوانند، اما می‌دانیم الان حدود 500 تا 1000 کلاس نجوم در مدارس ایران هست و نجومی که تدریس می‌کنند نجوم واقعی است؛ یعنی مکانیک سماوی، نجوم کروی و منظومه شمسی از منابع خیلی دقیق تدریس می‌شوند.
چون قرار است دانش‌آموزانی تربیت شوند که با دانش‌آموزان دیگر رقابت کنند. دانش‌آموزان مساله حل می‌کنند و فیزیک و ریاضی یاد می‌گیرند؛ قبلا چنین چیزی نبود. نجوم سرگرمی به حساب می‌آمد. ممکن بود افرادی علاقه‌مند باشند و چیزهایی یاد بگیرند، اما آن مطالب هیچ وقت دقیق نبودند، اما الان به خاطر المپیاد خیلی از آموزش‌ها دقیق و بر مبنای منابع دانشگاهی شده‌اند.
کسانی که برای شرکت در المپیاد جهانی قبول می‌شوند، به کشور دیگری سفر خواهند کرد که در آنجا احتمالا تنها راه برقراری ارتباطشان زبان انگلیسی است. این افراد مسلما باید توانایی برقراری ارتباط با دیگران را داشته باشند و نمایندگان ایران در سایر کشورها باشند. آیا غیر از ارزشیابی علمی، ارزشیابی‌های دیگری هم روی دانش‌آموزان انجام می‌شود؟
در امتحاناتی که ما می‌گیریم و تیم را مشخص می‌کنیم ملاک فقط دانستن نجوم، فیزیک و ریاضی است، اما ما هیچ وقت مشکلی از نظر زبان نداشتیم. دانش‌آموز متوسط ایرانی سطح زبانش بسیار بالاتر از دانش‌آموزان متوسط شرقی، مانند چین، است؛ البته بجز هندی‌ها! از نظر ارتباط برقرار کردن هم ما معمولا در ایران برنامه‌های آموزشی برای دانش‌آموزان می‌گذاریم و به آنها می‌گوییم چگونه با افراد خارجی برخورد بکنند و چگونگی دیپلماسی روابط بین‌المللی را آموزش می‌دهیم تا در برنامه‌های عمومی آنجا راحت‌تر شرکت کنند. به طور کلی تا به حال تقریبا مشکلی نداشته‌ایم و حتی برخی از این روابط دوستانه دانش‌آموزان تا مدت‌ها باقی مانده است.
هر سال چند کشور در المپیاد شرکت می‌کنند؟
معمولا حدود 20 کشور.
این کشورها هم بیشتر کشورهای آسیایی هستند؟
المپیاد، شرقی است. همه المپیادها ابتدا از شرق شروع شده‌اند و بعدها کشورهای غربی هم وارد شده‌اند. در المپیادهای فیزیک و ریاضی که چند دهه عمر دارند، به مرور زمان کشورهای غربی وارد شده‌اند.
ایران چند سال است در المپیاد نجوم شرکت می‌کند؟
امسال هفتمین سال است.
این سابقه مربوط به پیش از زمانی می‌شود که المپیاد نجوم زیر نظر باشگاه دانش‌پژوهان جوان رفته بود؟
بله، 2 سال اول با حمایت سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان برگزار شد.
سال 2009، سال جهانی نجوم، المپیاد در ایران قرار است برگزار شود. متولی و برگزارکننده این المپیاد کجاست؟
وزارت آموزش و پرورش و باشگاه دانش پژوهان جوان که زیر نظر آن است.
در تیر ماه 1386 المپیاد جهانی فیزیک در ایران برگزار شد. آن زمان ایران پس از 18 سال شرکت در المپیاد میزبان شده بود، اما برای المپیاد نجوم ایران پس از تنها 7 سال قرار است میزبان شود؛ انتخاب کشور میزبان بر چه مبنایی است؟
قانونی در المپیاد وجود دارد که یک کشور بعد از 5 سال که در المپیاد شرکت می‌کند باید اعلام آمادگی برای برگزاری المپیاد کند و بعد کمیته بین‌المللی تصمیم می‌گیرد در هر سال در چه کشوری برگزار شود.
این آمادگی شامل چه چیزهایی می‌شود؟
نمایندگان آن کشور باید با مشورت متولیانشان، مثلا وزارت آموزش و پرورش، پیش‌بینی‌های لازم را بکنند و فضاها و بودجه لازم را مهیا نمایند.
سال 2009 سال جهانی نجوم است و سال حساسی برای المپیاد نجوم به شمار می‌آید، چطور ایران میزبان این سال شد؟
در سال 2007 اساسنامه المپیاد تغییر کرد و 5 کشور برای این تغییر پیش قدم شدند که یکی از آنها ایران بود.
المپیاد به شکل جدیدی با نام «المپیاد اخترفیزیک و نجوم» برگزار شد که سایت آنwww.ioaa.org است. چون ایران در این تغییرات پیش قدم بود، باید مسوولیت برگزاری المپیاد را در سال‌های اول می‌پذیرفت. 2 سال پیش، زمانی که در تایلند بحث شدیدی درباره برگزارکننده‌های آینده بود، میان ایران و برزیل برای گرفتن سال 2009 رقابت زیادی پیش آمد، اما ظاهرا به سبب مکاتباتی که ما از پیش برای سال 2009 انجام داده بودیم، حتی قبل از زمانی که سال 2009 به عنوان سال جهانی نجوم تعیین بشود، ایران در اولویت قرار گرفت.
کی مشخص شد ایران میزبان 2009 است؟
سال 1386.
از آن زمان چه اقداماتی شده است و چه برنامه‌هایی ریخته شده است؟
اقداماتی که باید انجام می‌شد این بود که هیات دولت باید این را مصوب می‌کرد و بودجه‌ای اختصاص می‌داد که من هنوز خبر ندارم انجام شده است یا نه. آموزش و پرورش که متولی این کار است هنوز کار قابل ملاحظه‌ای انجام نداده است.
و فرصت زیادی هم نمانده.
درست است.
- ۰ دیدگاه
- ۰۱ بهمن ۸۷ ، ۰۰:۱۲